ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell merakla beklenen faiz kararı sonrası yaptığı açıklamalarla piyasalara yön verdi. Enflasyon ve istihdam hedefleri arasında denge kurmaya çalışan Fed’in bu toplantıdaki tonu merakla bekleniyordu. Ton önceki aylara göre belirgin bir şekilde değişti. Powell uzun süredir dilinden düşürmediği güçlü iş gücü piyasası ifadesini terk terk etti. Ekonomide yeni bir dönemin sinyallerini verdi. Peki, bu faiz indirimi ne anlama geliyor ve Powell’ın açıklamalarındaki satır aralarında hangi kritik mesajlar gizli?
Artık Güçlü Değil: İş Gücü Piyasasında Tehlike Çanları
Jerome Powell’ın konuşmasının en çarpıcı bölümünü merak ediyorsanız hemen size anlatayım. Bence iş gücü piyasasına yönelik değerlendirmeleri konuşmasının en çarpıcı kısmı. Uzun zamandır ABD ekonomisinin en güçlü yanı olarak gösterilen istihdam piyasası için Powell artık aynı ifadeleri kullanamayacağını net bir şekilde belirtti. Açıklamasında kullandığı şu ifadelere bir bakın:
Artık iş gücü piyasasının sağlam olduğunu söyleyemem. İş gücü piyasası güçlü ifadesini artık kullanmıyorum.
Bu sözler Fed’in politika odağının enflasyondan istihdamdaki aşağı yönlü risklere doğru kaydığının en net kanıtı oldu. Powell hem iş gücü arzının hem de talebinin keskin bir şekilde düştüğünü vurguladı. Açık bir şekilde görüyorum ki, durumun ciddiyetine dikkat çekmiş durumda. İstihdam artışlarındaki yavaşlama ve işsizlik oranındaki hafif yükseliş bugünkü faiz indirimini risk yönetimi amaçlı bir indirim olarak nitelendirmesinin arkasındaki temel neden olarak öne çıktı.
İş Gücü Piyasasındaki Soğumanın Temel Dinamikleri
Powell’ın konuşmasındaki satır aralarını okuduğumuzda yavaşlayan istihdam artışına yönelik mesajlar vardı. Ona göre maaşlı işlerdeki artış, göçmen sayısındaki ve işgücüne katılımdaki düşüşle birlikte önemli ölçüde yavaşladı.
Powell ayrıca istihdamda aşağı yönlü riskler arttığına vurgu yaptı. Powell, “İşten çıkarmalar görülmeye başlarsa, işsizlik hızla artabilir” diyerek potansiyel bir tehlikeye işaret etti. Ben konuşmasında daha çok gümrük vergilerine yönelik bir şey söyleyecek mi iye bekledim. Onu da boş geçmedi. Powell, gümrük vergilerinin iş gücü piyasasındaki yavaşlamanın nedenlerinden biri olabileceğini de ima etti.
Enflasyon Cephesinde Son Durum: Yükseliş Var Ama Risk Azaldı
Powell, enflasyonun 2022’deki zirvelerinden gerilemesine rağmen son zamanlarda bir miktar yükseldiğini kabul etti. Ağustos ayı için PCE yani Kişisel Tüketim Harcamaları verilerinin yıllık bazda %2,7, çekirdek PCE’nin ise %2,9 artmasının beklendiğini belirtti.
Ancak bu yükselişe rağmen Powell’ın genel tonu daha güvercin idi. Enflasyonun kalıcı olarak artacağına dair göstergelerin azaldığını ve gelecek yılın ötesindeki beklentilerin %2’lik hedefe uyumlu olduğunu ifade etti. Gümrük vergilerinin enflasyonist etkisinin ise büyük olasılıkla kısa süreli olacağını düşündüğünü belirtti. Şu vurgusunu ben önemli buldum:
Enflasyonun yükselme riski Nisan ayına göre daha az. İstihdam hedefine yönelik risklerin arttığını kabul etmenin zamanı geldi.
Bu ifade, Fed’in önceliklerini yeniden dengelediğini ve işsizlikte yaşanacak keskin bir artıştan daha fazla endişe duyduğunu gösterdi.
Gelecek Ne Getirecek? Belirsiz Bir Yol
Powell, geleceğe yönelik net bir yol haritası çizmekten kaçındığını görüyoruz. Politikanın önceden belirlenmiş bir rotada olmadığını kaydetti. Her toplantıda verilerin yeniden değerlendirileceğini vurguladı. Komite içindeki görüş ayrılıkları da dikkat çekiciydi. Çünkü 19 politika yapıcısından 10’u, yılın geri kalanında 2 veya daha fazla faiz indirimi öngörüyor. Kalan 9 üye ise daha az indirim bekliyor.
Burada bir bölünmenin olduğu hemen dikkatimiz çekiyor. Bu fikir ayrılığı önümüzdeki dönemde Fed kararlarının ne kadar bıçak sırtı olacağını gözler önüne seriyor. Powell “Piyasalar bir faiz patikasını fiyatlıyor ancak ben bu patikayı onaylamıyorum” diyerek piyasa beklentilerini yönetmeye çalıştı.
Powell’ın Konuşmasından Diğer Önemli Notlar
Powell’ın konuşmasında büyümedeki yavaşlamanın neden kaynaklandığına dair açıklamalarda da bulundu. Yavaşlamanın büyük ölçüde tüketici harcamalarındaki azalmadan kaynaklandığını ve konut sektöründeki zayıflığın devam ettiğini belirtti.
Konuşmasında benim beklemediğim bir şey yapay zeka konusuyla ilgiliydi. Powell yapay zekanın işe alımlardaki yavaşlamanın bir parçası olabileceğini dile getirdi. Powell çeyrek puanlık bir indirimin tek başına devasa bir fark yaratmayacağını söyledi. Ancak politika faizi düştükçe bunun genellikle ipotek faizlerine de yansıyacağını vurguladı.