Perşembe sabahının erken saatlerinde Ethereum Foundation ana ağda (mainnet) kullanılan Prysm konsensüs istemcisinde teknik bir sorun tespit edildiğini duyurdu. Yapılan duyuruda yalnızca Prysm çalıştıran node (ağ düğümleri) için risk olduğu diğer istemcilerde ise ağın normal şekilde işlemeye devam ettiği belirtildi. Node operatörlerinden geçici olarak Prysm tarafını devre dışı bırakmaları veya istemcilerini yeniden yapılandırmaları istendi.
Lighthouse Senaryosu ve Finalizasyon Riski
Kısa süre sonra Prysm ekibi hatayı doğruladı ve hızlı bir “workaround” yani geçici çözüm üzerinde çalıştıklarını açıkladı. Süreçte Ethereum ekosisteminde eğitim içerikleriyle bilinen Sassal ETH, paylaştığı grafikle Prysm’in Ethereum konsensüs istemcileri içinde yaklaşık %23’lük bir paya sahip olduğunu gösterdi. Gelişme yaşanan bug nedeniyle ağın neredeyse dörtte birinin kısa süreliğine “offline” kalmasına yol açtı.
Sassal’ın paylaştığı verilerde Lighthouse isimli istemcinin ise yaklaşık %48,47 ile en büyük paya sahip olduğu görülüyor. Analist aynı tür bir hatanın Prysm yerine Lighthouse tarafında yaşanması durumunda ağın “finalizasyon” kaybı yaşayabileceğine dikkat çekti. Buradaki finalizasyon (finality) blokların artık geri döndürülemeyecek şekilde zincire “kilitlenmesi” anlamına geliyor. Yani uzun vadeli kesinlik açısından kritik bir kavram.
Ancak Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin bu endişeleri yumuşatan açıklamalar yaptı. Buterin zaman zaman finalizasyonun gecikmesinin sorun olmadığını önemli olanın yanlış blokların finalizasyonunun önlenmesi olduğunu söyledi. Ona göre büyük bir istemcide bug çıkınca ağın birkaç saat finalizasyonsuz kalması kabul edilebilir. Çünkü bu sırada zincir işlem üretmeye ve çalışmaya devam ediyor.
İstemci Çeşitliliği Neden Bu Kadar Önemli?
Yaşanan Prysm olayı istemci çeşitliliğinin Ethereum için neden hayati olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Ağın güvenliği ve merkeziyetsizlik (decentralization) seviyesi tek bir yazılıma veya tek bir ekip tarafından geliştirilen istemciye aşırı bağımlı olmamaya dayanıyor. Eğer staking yapan doğrulayıcıların çok büyük bölümü tek bir konsensüs istemcisine sıkışırsa o istemcide yaşanacak bir bug tüm ağı ciddi şekilde zora sokabilir.
Tam da tartışmaların ortasında Ethereum’un 2025’teki ikinci büyük güncellemesi olan “Fusaka” yükseltmesinin 3 Aralık’ta ana ağda devreye alınması uzun vadeli yol haritası açısından pozitif bir adım olarak öne çıkıyor. Kısa vadede %23’lük kesinti yatırımcıları tedirgin etmiş olsa da olay hem istemci dağılımını daha sağlıklı hale getirme hem de Ethereum’un dayanıklılık testini gerçek ortamda görme fırsatı sundu. Birçok analist bu nedenle Prysm vakasını krizden çok Ethereum’un çok istemcili mimarisinin önemini hatırlatan bir uyarı sinyali olarak yorumladı.