Blockchain Nedir? 17 Başlıkta Devrimci Blockchain Teknolojisi

Blockchain teknolojisi, Bitcoin 97.475,00 $ ve daha geniş kripto para endüstrisi ile sıkça anılan bir terimdir. Bu yeni finansal sınır kesinlikle Blockchain’in popülaritesini artırmış olsa da teknolojinin temel unsurları dijital varlıkların ortaya çıkışından çok önce, 1979 yılına kadar uzanmaktadır.

Blockchain Nedir?

Blockchain, verilerin depolanma sürecini internet üzerinden bir ağdaki bilgisayarlara dağıtan özel bir çevrimiçi veri tabanı sistemidir. Her bilgisayar, ağdaki diğer bilgisayarlarla sürekli iletişim halindedir, bu da veritabanında veya defterde depolanan bilgilerin değiştirilmesini neredeyse imkansız hale getirir. Defter, genellikle finansal bilgiler gibi işlem verilerini içeren merkezi bir bilgi kaydıdır.

Yine de bir Blockchain’in dağıtık bilgisayarlar arasında konsensüs sağlama yeteneği, geleneksel defterlerin gerektirdiği türden merkezi bir denetimi gerektirmediği anlamına gelir. Bu, Blockchain’in merkeziyetsiz olmasını sağlar. Geliştiriciler, Blockchain ağlarını katı kurallara uyması için programlar. Protokol, kurallara uyanlara otomatik olarak finansal teşvikler ve uymayanlara cezalar verir. Bu teşviklerin programatik kullanımı Blockchain’in insan yönetimi olmadan çalışmasını sağlar.

Blockchain’in Özellikleri

Teknolojiye daha derinlemesine dalmadan önce bir Blockchain’in ana özelliklerini anlamak önemlidir. Blockchain:

• Denetlenebilir: Blockchain üzerinde depolanan veriler kolayca izlenebilir ve doğrulanabilir.
• Dağıtık: Blockchain genellikle tek bir varlığın kontrolü dışında kalmayı hedefler. Genellikle geniş bir gönüllü kitlesi tarafından kolektif olarak yönetilir.
• Değiştirilemez: Bir işlem deftere kaydedildikten sonra asla değiştirilemez (ya da değiştirilirse, en az yüzde 51’lik bir düğüm tarafından kabul edilmelidir).
• Anonim: Blockchain ile etkileşime giren her kullanıcı kimliğini ifşa etmeyen bir adres kullanır.

Blockchain Nasıl Çalışır?

Blockchain’i güncelleyen, yöneten ve doğrulayan her bilgisayara “düğüm” denir. Düğümler çeşitli rolleri üstlenebilir ve dünyadaki herkes bir akıllı cihaz, internet bağlantısı ve elektrik erişimi ile bir düğüm çalıştırabilir. Blockchain, adından da anlaşılacağı gibi veri ile dolu sanal bloklardan oluşur ve kronolojik olarak zincirlenir.

Her kripto para, dağıtık defter olarak hizmet vermek için bir blockchain kullanır ve bir düğüm topluluğuna güvenir. Bu, bir kullanıcı başka bir kullanıcıya kripto para gönderdiğinde ağdaki her düğümün işlemi doğrulamasına yardımcı olacağı anlamına gelir. Her düğüm, Blockchain defterinin kendi versiyonunu güncelleyerek değişiklikleri yansıtır.

Düğümler, Blockchain ağlarını çalıştırmak ve güvenliğini sağlamak için kritik bir rol oynar ve ağdaki tüm güncellemeleri kaydetmek için sürekli çalışmak zorundadır. Bir kamuya açık dağıtılmış Blockchain kullanmanın büyük avantajlarından biri her düğümün kendi finansal kayıt kopyasını tutmasıdır. Bu düğümler, merkezi bir denetim olmadan birlikte çalışarak işlemleri ve bilgileri doğrular ve Blockchain veritabanına eklemeden önce mutabakata varırlar.

Her bilgi bloğu önceki bloğa kriptografik teknikler kullanılarak dijital olarak zincirlenir. Bu durum, hem şeffaflığı teşvik eder hem de Blockchain’leri manipüle etmeyi inanılmaz derecede zor hale getirir. Blockchain defterindeki tek bir işlemi değiştirmek belirli bir ağdaki tüm düğümlerin en az yüzde 51’inin kaydını değiştirmeyi gerektirir. Bu, düğümlerin küresel yayılma doğası göz önüne alındığında son derece zordur.

Blockchain Teknolojisi Ne İçin, Nerelerde Kullanılabilir?

Blockchain’in yüksek güvenlikli ve değiştirilemez doğası, onu birçok endüstri için ideal sistemler haline getirmektedir. Bu endüstrilerin bazıları Blockchain’in faydalarını benimsemede daha hızlı olmuştur ancak hepsi potansiyelini keşfetmektedir.

Kullanıcılar arasında bilgiyi merkeziyetsizleştirerek Blockchain birçok endüstride daha fazla şeffaflık yaratma potansiyeline sahiptir. Bazı kullanım durumları iyi kurulmuş ve dünya çapında milyonlarca kişi tarafından kullanılırken, diğerleri hala kavram kanıtlama aşamasındadır.

Merkeziyetsiz Kripto Paralar

Blockchain teknolojisinin ilk ve hala en popüler kullanım durumu kripto paraları güçlendirmektir. Blockchain’in eşten eşe, sansüre dayanıklı doğası, geliştiricilerin çeşitli yardımcı programlara hizmet eden her türlü kripto para projesi oluşturmasına izin vermiştir:

Örneğin Monero (XMR) ve Zcash (ZEC) gibi kripto paralar bireylerin tamamen özel bir şekilde işlem yapmasını sağlar. USD Coin (USDC 0,999502 $) ve Tether 1,00 $ (USDT) gibi stablecoin’ler değerlerini gerçek dünya varlıklarına sabitler. Bu, kullanıcılara kripto para portföylerindeki volatiliteyi azaltma yolu sağlar.

Uniswap (UNI) ve Curve (CRV) gibi bazı kripto paralar, sahiplerine Blockchain ağının gelecekteki yönünü etkileyen kararlarda oy kullanma hakkı veren yönetim tokenları olarak hizmet eder. Diğer kripto paralar ise benzersiz dijital öğelerin sahipliğini kanıtlama ve ticaretini yapma olanağı tanıyan NFT’ler olarak hizmet eder.

Finansal Hizmetler

Blockchain, kripto paraların arzlarını yönetmede yararlılıklarını kanıtlamış olduğundan, büyük şirketler bu teknolojiyi diğer tür finansal hizmetlere genişletmeyi düşünmektedir. Bu nedenle Blockchain, bankalar arası işlemler, takas ve mutabakat gibi finansal sistemin birçok parçasındaki verimsizlikleri çözebileceği düşünülmektedir.

Bu kurumlar Blockchain teknolojisini kullanarak maliyetleri düşürebilir, düzenlemelere daha iyi uyum sağlayabilir ve kendilerini çalıştıran teknolojiyi yükseltebilirler. Örnekler arasında J.P. Morgan’ın Onyx Blockchain teknolojisi, Santander’in Ethereum 3.892,18 $’un Blockchain’ini kullanarak ihraç ve yönetim yaptığı 20 milyon dolarlık tahvil ve küresel bankacılık kurumları için paylaşılan bir blockchain defteri olan Regulated Liability Network (RLN) bulunur.

Tedarik Zinciri Yönetimi

Blockchain teknolojisinin en çok konuşulan kullanım durumlarından biri ticari tedarik zincirlerini yönetmektir. Küresel ticaret, trilyon dolarlık bir endüstridir ve mallar ve hizmetler günlük olarak dünya çapında taşınır. Bir şeyin bir yerden diğerine taşınması için, birden fazla katılımcının farklı sistemlere güvenmesi gerekir.

Blockchain teknolojisi, bu farklı sistemlerden kaynaklanan engelleri azaltmaya, maliyetleri ve potansiyel arıza noktalarını ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir. Walmart gibi perakendecilerden FedEx gibi lojistik sağlayıcılara kadar, endüstrinin en büyük şirketleri Blockchain’in tedarik zinciri kayıtları boyunca şeffaflık ve tutarlılık yaratma potansiyelini araştırıyor. Amazon’un Managed Blockchain’i tedarik zinciri yönetimi için kendi özel blockchain ağlarını dağıtmaları için diğer şirketlere araçlar sağlayan önde gelen bir hizmet örneğidir.

Sağlık Kayıtları

Günümüzde sağlık kayıtları genellikle merkezi veri merkezleri tarafından yönetilmektedir. Bu, güvenliği artırılmış, kapsamlı kayıtların tutulmasına ve kişilerin kendi verileri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmasına olanak tanır. MedRec, Ancile ve OmniPHR, elektronik sağlık kaydı yönetimi için Blockchain teknolojisini kullanan çözümlerden bazılarıdır.

Sigorta

Sigorta şirketleri, operasyonel verimliliği artırmak için Blockchain teknolojisini araştırmaktadır. 2017 yılında, AIA Hong Kong’da bankacılık ortaklarıyla veri paylaşım sürecini kolaylaştırmak amacıyla Blockchain tabanlı bir sigorta çözümü başlattı.

2023’te ise TradeWaltz deniz sigortası Blockchain çözümünü başlattı. Japonya’nın en büyük iki sigorta sağlayıcısı Sompo ve Tokio Marine, artık TradeWaltz’ın platformunu kullanarak deniz sigortası ürünleri sunmaktadır.

Enerji

Şirketler, Blockchain tabanlı altyapının küresel enerji endüstrisini devrim niteliğinde değiştirebileceğini de görmüşlerdir. Siemens, Pebbles adlı bir peer-to-peer enerji ticaret piyasası başlatmak için birkaç proje ile işbirliği yapmıştır.

Shell, Accenture ve Amex GBT, kendi Blockchain tabanlı sürdürülebilir havacılık yakıtı çözümleri olan Avelia’yı piyasaya sürmüştür. Power Ledger (POWR), Blockchain teknolojisini kullanarak peer-to-peer enerji ticaret pazarları oluşturan bir kripto para projesi örneğidir. Bu, insanların karbon kredileri ve yenilenebilir enerji sertifikaları gibi çevresel emtiaları tokenleştirmesine ve ticaretini yapmasına olanak tanır.

Kimlik

Müşteri kişisel bilgilerini yönetmek, son derece güvenli, sağlam sistemler gerektirir. Saklanan bilgilere erişilebilir ve değiştirilemez olması gerekir, bu da Blockchain’in mükemmel bir uyum sağlamasını sağlar. IBM’in Digital Credentials hizmeti, kimlik yönetimi için güvenli, denetlenebilir bir çözüm oluşturmak için bu öncü teknolojiyi kullanmıştır.

Dünya Ekonomik Forumu da kriptografi ve blockchain teknolojilerini kullanarak pasaport taşımadan sınır ötesi seyahati kolaylaştıran blockchain tabanlı Known Traveller Digital Identity (KTD) çözümünü başlatmıştır.

Oy Verme

Demokratik bir toplumda, oy verme yerel ve ulusal seçimlerin sonuçlarını belirlemede merkezi bir rol oynar. Doğru sonuçlar üretmek için oy verme sistemlerinin güvenilir, doğrulanabilir ve sahtecilik manipülasyonuna karşı dirençli olması gerekir. Ancak, eski oy verme sistemleri tarihi olarak sahtekarlık yapması kolay ve sahte sonuçlar verme açısından eleştirilmiştir. Bu durumlar güveni zedeler ve yaygın sivil huzursuzluğa yol açabilir.

Bazı uzmanlar, Blockchain veri tabanlarının teknolojik yeniliklerinin tartışmalı seçimlere son verebileceğini ileri sürmüştür. Follow My Vote ve Voatz, ABD vatandaşlarına daha güvenli, güvenilir bir seçim oylama mekanizması sağlamayı amaçlayan Blockchain tabanlı oylama çözümleri örnekleridir.

Ürün Doğrulama

NFT’lerin ortaya çıkışı, insanların dijital dosyaların (ses klipleri, JPEG resimleri gibi) özgünlüğünü ve sahipliğini izlemek ve doğrulamak için Blockchain’i kullanabileceğini göstermiştir. Bu, Blockchain teknolojisinin ortaya çıkışından önce mümkün değildi. O zamandan beri, diğer şirketler gerçek öğelerin özgünlüğünü izlemek ve doğrulamak için kendi Blockchain çözümlerini oluşturmuşlardır.

Aura Blockchain Consortium, Authena ve Seal, belirli öğelerin kökenini garanti altına almak için blockchain tabanlı çözümlerin çalışan örnekleridir.

Blockchain’in Bileşenleri

Bir blockchain defteri oluşturmak için merkeziyetsiz bir düğüm ağının ötesinde birkaç önemli parça daha vardır. Bunlar genel olarak aşağıdaki gibidir.

Kriptografi

Blockchain bugün kriptografi ile güvence altına alınmıştır. Halka açık bir ağ üzerinden özel iletişim için bilgi şifreleme ve şifre çözme sistemi. 1900’lerin başlarında, askeri ve casusluk kurumları, özellikle savaş zamanında postalar arasındaki gizli iletişim sistemleri için kriptografiyi kullanmışlardır.

Bugün, kriptografi dijital varlık endüstrisinde temel bir rol oynamaktadır. Projeler, Blockchain ağları üzerinden gönderilen işlemleri güvence altına almak ve kullanıcıların hangi fonların sahip olduğunu kanıtlamalarını sağlamak için kriptografik teknikler kullanır.

Dağıtık Defter

Güvenilen veri tabanlarına alternatif olarak tasarlanan dağıtılmış defterler, kullanıcıların verilerinin bakımında daha fazla gözetim sağlamalarını ve bu hassas bilgilerin merkezi sahibi olarak hizmet edebilecek varlıklar için sorumluluğu azaltmayı amaçlar. Bu etki göz önüne alındığında, performanslarını ve güvenliklerini artırırken bilgi paylaşımını ve kayıt tutma sürecini kolaylaştırmak için blockchainleri kullanan birçok endüstri ve kuruluş vardır.

Konsensüs Mekanizması

Konsensüs mekanizması, Blockchain ağının defterin durumu ve işlemlerin geçerliliği konusunda düğümler arasında anlaşma sağladığı kısımdır. Bu, ağdaki tüm düğümlerin kurallara uymasını, Blockchain’in mevcut durumu hakkında ortak bir anlayışa ulaşmasını ve hangi işlemlerin deftere eklenmesi gerektiğine karar vermesini sağlar. Özü itibariyle, merkeziyetsiz güveni sağlamak ve dağıtılmış defter sistemlerinde çift harcama ve diğer dolandırıcılık türlerini önlemek için kullanılan mekanizmadır.

Yıllar içinde, düğümler arasında iyi davranışları teşvik eden ve kötü niyetli faaliyetleri caydıran kendi sistemleriyle birçok farklı konsensüs mekanizması ortaya çıkmıştır. Çoğu kripto para odaklı Blockchain ağları tarafından kullanılan en belirgin mekanizmalar Proof of Work (PoW) ve Proof of Stake’dir (PoS).

Blockchain teknolojisi, sunduğu güvenlik, şeffaflık ve merkeziyetsizlik ile çeşitli endüstrilerde devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Teknoloji geliştikçe ve daha geniş bir şekilde benimsendikçe Blockchain’in dünyayı nasıl şekillendireceğini izlemek heyecan verici olacaktır.