Ethereum’un yaklaşan Pectra yükseltmesi öncesinde Layer-2 (L2) ağları ortak bir standart oluşturmak yerine belirli teknoloji stacks’ları etrafında toplanmaya başladı. Araştırmalara göre Optimism ekosisteminde kullanılan OP Stack Layer-2 sektöründe baskın hale gelirken köprüleme işlemlerindeki azalma dikkat çekiyor. Bu durum L2 oyuncuları için yeni zorluklar yaratabilir.
Layer-2 Ağlarında Konsolidasyon Süreci Başladı
Blockchain araştırma platformu Blockscout’un verilerine göre L2 ağları genel işlem hacminde artış yaşasa da birlikte çalışabilirlik konusunda bölünmeye gidiyor. Açık kaynaklı çözümler geliştirmek yerine büyük ekosistem oyuncuları kendi içlerinde gruplar oluşturarak birlikte çalışabilirliği artırmaya odaklanıyor.
Blockscout Ürün Başkanı Ulyana Skladchikova L2 ağlarının büyük oyuncular etrafında kümelenmeye başladığını belirtiyor. Araştırma Başkanı Kirill Fedoseev ise bu durumu “zincir kümelenmesi” olarak tanımlıyor. OP Stack Optimism ekosisteminde merkezi bir konuma gelirken birçok Layer-2 ağı bu yapıyı benimsemeye başladı.
Bu gelişmeler Ethereum’un kurucu ortaklarından Vitalik Buterin’in Ethereum Layer-2 ağlarının daha bütünleşik olması gerektiği yönündeki çağrısını yeniden gündeme getirdi. Buterin L2 çözümlerinin daha açık ve operatörsüz olması gerektiğini savunuyor. Ancak şu anki eğilim büyük ağların kendi çözümlerini geliştirdiğini ve bunun da kullanıcı deneyiminde parçalanmalara yol açabileceğini gösteriyor.
Köprüleme İşlemlerindeki Düşüş ve Zincir Kümelenmesi
L2 ekosisteminde işlem hacimleri önemli ölçüde artarken L1 ile L2 arasındaki doğal köprüleme işlemleri ciddi oranda azaldı. Base ağı aylık işlem hacmini üç katına çıkararak 80 milyona ulaştırsa da Layer-1 ile Layer-2 arasındaki köprüleme hacmi 2025’in başından bu yana %80 düştü.
Bu durum L2’lerin Ethereum ile doğrudan etkileşim yerine kendi iç ekosistemleri içinde işlem yapmaya yöneldiğini gösteriyor. Yani ağlar kendi standartlarını oluşturup birlikte çalışabilirliği artırmaya çalışırken Ethereum ana ağı ile doğrudan bağlantı zayıflıyor.
Fedoseev her büyük ekosistem oyuncusunun etrafında bir “zincir kümesi” oluşacağını öngörüyor. Bu durum Ethereum’un Layer-2 çözümleri için genel amaçlı bir ölçeklendirme çözümü olma rolünü değiştirebilir.
Pectra Güncellemesi ve Layer-2 Geleceği
Ethereum’un Pectra yükseltmesi yaklaştıkça Layer-2 ağlarının daha fazla optimize olmaya çalıştığı görülüyor. Pectra Ethereum’un ölçeklenebilirliğini artırmayı amaçlayan bir dizi yükseltme içeriyor. Ancak L2 ekosistemindeki bu yeni yapılaşma herkesin kullanabileceği homojen bir birlikte çalışabilirlik çözümünün ortaya çıkmasına neden olabilir.
Blockscout’un verileri L2 ağlarında aktif kullanıcı sayısının 2024 sonbaharında %250 arttığını ve 14 bin seviyesine ulaştığını ortaya koyuyor. Kullanıcı sayısı daha sonra 11 bin seviyesine gerilese de bu durumun spekülatif dalgalanmalardan ziyade sürdürülebilir bir benimsenmeye işaret ettiği belirtiliyor.
Önümüzdeki süreçte L2 ağlarının Ethereum ekosistemi ile nasıl entegre olacağı ve zincir kümelenmesi eğiliminin ne kadar devam edeceği kritik bir soru olarak öne çıkıyor.
