zkEVM Nedir, Nasıl Çalışır? 7 Başlıkta zkEVM Teknolojisi

zkEVM, Ethereum 4.005,35 $ uygulamalarını doğal bir şekilde destekleyen ve sıfır bilgi ispatı teknolojisini kullanan bir sanal makinedir. İşlem ücretlerini düşürür ve Ethereum ağındaki tıkanıklığı azaltır. zkEVM, mevcut uygulamaların kolayca taşınmasını sağlar ve güvenlikten ödün vermeden daha hızlı işlemler yapar. Geliştirilmesi karmaşık ve zaman alıcı olup, benimsenmesi zaman alabilir. Gelecekte, zkEVM’in sunduğu avantajlar nedeniyle daha fazla kullanıcı ve geliştirici tarafından benimsenmesi beklenmektedir.

zkEVM Nedir?

zkEVM, Ethereum uygulamalarını oldukça doğal bir şekilde destekleyebilen bir sanal makinedir ve karmaşık sıfır bilgi ispatı (zero-knowledge proof, zk-proof) ölçeklendirme teknolojisini kullanır.

Ethereum ağı üzerinde çalışan uygulamalar için hem güvenli hem de verimli bir işlem ortamı sunar. zkEVM’in ne olduğunu veya ne yaptığını tam olarak anlamak için, geliştiricilerin neden ve nasıl bu noktaya geldiklerini incelemek önemlidir.

zkEVM’nin Geliştirilme Süreci

zkEVM’in geliştirilme süreci, kripto para protokollerini ölçeklendirme ihtiyacı ile başlamıştır. Yıllardır devam eden bu sorun Blockchain’Leri ölçeklendirmeye çalışırken merkeziyetsizliği koruma zorluğundan kaynaklanmaktadır. Ethereum üzerinde ikinci katman (Layer 2) ağları inşa etmek, bu sorunu çözmenin ana odak noktalarından biri olmuştur. Layer 2 ağları, işlemleri ikincil bir ağda işleyip toplar ve bu işlemlerin sonuçlarını tek seferde Ethereum Blockchain’ine gönderir. Bu, genel işlem ücretlerini düşürür ve Ethereum Blockchain’inin yükü azaltır.

Peki bu işlemlerin gerçek olup olmadığını nasıl bileceğiz? İşte burada, işlemlerin matematiksel olarak doğrulandığı kriptografik ispatlar olan zk-proof teknolojisi devreye girer. Bu teknoloji, tüm işlemlerin meşru olduğunu matematiksel olarak doğrular ve bu nedenle güvenli bir işlem ortamı sağlar.

Bu noktada, zk-proof kullanan ikinci katman ağları, işlemlerin işlenmesini destekleyebilir hale gelmiştir. Ancak, bu projeler daha da ileri gitmek istemişlerdir. Ethereum’un merkezinde yer alan Ethereum Sanal Makinesi (EVM), akıllı sözleşmeleri ve tüm karmaşık merkeziyetsiz uygulamaları destekleyen teknolojidir. Layer 2 ağlarının başarılı olabilmesi için EVM ile uyumlu olmaları ve bu tür uygulamaları desteklemeleri gerekmektedir.

Bu nedenle, zk-proof kullanan Layer 2 ağlarının bir sonraki adımı, EVM ile uyumlu hale gelmek olmuştur. Bu, sadece işlemleri ve merkeziyetsiz uygulamaları desteklemekle kalmaz, aynı zamanda tüm etkileşimlerin matematiksel olarak güvenli olmasını sağlar. Ayrıca, uyumluluk seviyesine bağlı olarak, geliştiricilerin uygulamaları Ethereum’dan doğrudan bu ağa taşımaları oldukça basit hale gelir.

zk-proof kullanan ve EVM ile uyumlu olan bu ikinci katman ağlarına zkEVM denir.

zkEVM Nasıl Çalışır?

zkEVM’in çalışma prensibi, Ethereum ağındaki işlemleri daha verimli ve güvenli hale getirmektir. zkEVM, zk-proof teknolojisini kullanarak işlemlerin doğruluğunu matematiksel olarak kanıtlar. Bu sayede, işlemlerin geçerliliği kesinleşir ve ağ üzerindeki yük azaltılır.

İlk olarak, Ethereum ağı üzerinde gerçekleştirilen işlemler zkEVM tarafından toplu halde işlenir. Bu işlemler, ikincil bir ağda toplanarak işlenir ve sonuçları Ethereum Blockchain’ine gönderilir. Bu, işlem ücretlerini önemli ölçüde azaltır ve Ethereum ağındaki tıkanıklığı önler.

İkinci olarak zkEVM, EVM ile tamamen uyumlu olduğu için, Ethereum üzerindeki mevcut merkeziyetsiz uygulamalar bu ağda sorunsuz bir şekilde çalışabilir. Bu, geliştiricilerin uygulamalarını yeniden yazmadan veya önemli değişiklikler yapmadan zkEVM’e taşımalarını sağlar. Bytecode seviyesinde uyumluluk, bu geçişi kolaylaştırır ve geliştiricilerin mevcut akıllı sözleşmelerini doğrudan zkEVM üzerinde çalıştırmalarına olanak tanır.

Son olarak, zkEVM, kullanıcıların işlemlerini off-chain gerçekleştirerek güvenlikten ödün vermeden daha hızlı ve düşük maliyetli işlemler yapmalarını sağlar. Bu, merkeziyetsiz borsalar, token transferleri ve diğer akıllı sözleşme etkileşimleri gibi çeşitli işlemler için idealdir.

zkEVM’nin Avantajları

zkEVM, birçok avantajı ile öne çıkar. İlk olarak, işlem ücretlerini önemli ölçüde düşürür. zkEVM, işlemleri ikincil bir ağda toplu olarak işlediği için Ethereum ağı üzerindeki işlem ücretlerini düşürür ve kullanıcıların daha düşük maliyetlerle işlem yapmasını sağlar.

İkinci olarak zkEVM, Ethereum ağındaki tıkanıklığı azaltır. İşlemlerin ikincil bir ağda toplu olarak işlenmesi Ethereum Blockchain’indeki yükü hafifletir ve ağın daha verimli çalışmasını sağlar. Bu, kullanıcıların işlemlerini daha hızlı gerçekleştirmelerine olanak tanır.

Üçüncü olarak zkEVM, güvenlikten ödün vermeden daha hızlı ve düşük maliyetli işlemler yapmayı mümkün kılar. zk-proof teknolojisi, işlemlerin matematiksel olarak doğrulanmasını sağlar ve bu sayede ağın güvenliğini korur. Ayrıca, kullanıcıların işlemlerini off-chain gerçekleştirerek daha hızlı ve düşük maliyetli işlemler yapmalarını sağlar.

Dördüncü olarak zkEVM, EVM ile tamamen uyumlu olduğu için, geliştiricilerin mevcut uygulamalarını doğrudan zkEVM üzerinde çalıştırmalarına olanak tanır. Bu, geliştiricilerin uygulamalarını yeniden yazmadan veya önemli değişiklikler yapmadan zkEVM’e taşımalarını sağlar ve bytecode seviyesinde uyumluluk, bu geçişi kolaylaştırır.

zkEVM’nin Dezavantajları

Her ne kadar zkEVM birçok avantaj sunsa da, bazı dezavantajları da vardır. İlk olarak, zkEVM’in geliştirilmesi ve uygulanması karmaşık ve zaman alıcı bir süreçtir. zk-proof teknolojisi, işlemlerin matematiksel olarak doğrulanmasını gerektirdiği için, bu teknolojinin geliştirilmesi ve uygulanması oldukça karmaşıktır.

İkinci olarak zkEVM’in benimsenmesi zaman alabilir. Geliştiricilerin ve kullanıcıların bu yeni teknolojiyi benimsemeleri ve uygulamalarını zkEVM üzerinde çalıştırmaları zaman alabilir. Bu süreçte bazı kullanıcılar ve geliştiriciler, alışkın oldukları Ethereum ağına sadık kalabilirler.

Üçüncü olarak zkEVM’in güvenliği ve doğruluğu, zk-proof teknolojisinin doğruluğuna bağlıdır. Eğer zk-proof teknolojisi bir şekilde kırılır veya zayıflarsa, zkEVM’in güvenliği ve doğruluğu da tehlikeye girebilir. Bu nedenle zk-proof teknolojisinin güvenliği sürekli olarak test edilmeli ve güncellenmelidir.

Dördüncü olarak zkEVM’in merkeziyetsizliği, ikincil ağın merkeziyetsizliği ile sınırlıdır. Eğer ikincil ağ merkeziyetsiz değilse, zkEVM de merkeziyetsiz olmayacaktır. Bu nedenle, zkEVM’in merkeziyetsizliği ikincil ağın merkeziyetsizliği ile doğru orantılıdır.

zkEVM Yorum

zkEVM, kripto para dünyasında büyük bir yenilik olarak kabul edilmektedir. Birçok geliştirici ve kullanıcı, zkEVM’in sunduğu avantajlardan dolayı bu teknolojiyi benimsemeye başlamıştır. zkEVM’in, Ethereum ağı üzerindeki işlem ücretlerini düşürmesi ve ağın tıkanıklığını azaltması, birçok kullanıcı için büyük bir avantajdır.

Dahası zkEVM’in EVM ile tamamen uyumlu olması, geliştiricilerin mevcut uygulamalarını kolayca zkEVM üzerinde çalıştırmalarına olanak tanır. Bu, geliştiriciler için büyük bir kolaylık sağlar ve zkEVM’in benimsenmesini hızlandırır.

Yine de zkEVM’in geliştirilmesi ve uygulanması karmaşık ve zaman alıcı bir süreçtir. Bu nedenle, bazı geliştiriciler ve kullanıcılar, zkEVM’in tam olarak işlevsel hale gelmesini beklemektedirler. Ayrıca, zkEVM’in güvenliği ve doğruluğu zk-proof teknolojisinin güvenliğine bağlıdır. Bu nedenle, zkEVM’in güvenliğini sağlamak için sürekli olarak test edilmeli ve güncellenmelidir.

zkEVM Geleceği

zkEVM’in geleceği, kripto para dünyasında büyük bir potansiyele sahiptir. zkEVM’in sunduğu avantajlar ve yenilikler birçok kullanıcı ve geliştirici tarafından büyük bir ilgiyle karşılanmaktadır. zkEVM’in, Ethereum ağı üzerindeki işlem ücretlerini düşürmesi ve ağın tıkanıklığını azaltması, gelecekte daha fazla kullanıcının bu teknolojiyi benimsemesine neden olabilir.

Ayrıca zkEVM’in EVM ile tamamen uyumlu olması, geliştiricilerin mevcut uygulamalarını kolayca zkEVM üzerinde çalıştırmalarına olanak tanır. Bu, geliştiriciler için büyük bir kolaylık sağlar ve zkEVM’in benimsenmesini hızlandırır. Gelecekte, daha fazla geliştirici ve kullanıcı zkEVM’in sunduğu avantajlardan yararlanmak için bu teknolojiyi benimseyebilir.

Özetle zkEVM, kripto para dünyasında büyük bir yenilik olarak kabul edilmektedir ve gelecekte daha fazla kullanıcı ve geliştirici tarafından benimsenmesi beklenmektedir. Ancak, zkEVM’in güvenliğini sağlamak için sürekli olarak test edilmeli ve güncellenmelidir. zkEVM’in geleceği, zk-proof teknolojisinin güvenliğine ve geliştiricilerin bu teknolojiyi benimseme hızına bağlıdır.