Proof of Work Nedir? Proof of Stake Nedir? 8 Başlıkta PoW ve PoS!

Kripto paraların temelinde, ağ güvenliğini sağlayan ve merkeziyetsiz bir katılımcı grubunu iş birliği yapmaya teşvik eden iki ana konsensüs mekanizması bulunur: Proof of Work kısaca PoW (İş Kanıtı) ve Proof of Stake kısaca PoS (Hisse Kanıtı). Bu sistemler, halka açık Blockchain ağlarının çalışmasını mümkün kılar ve bu ağların nasıl işlediği üzerinde herhangi bir şirket, merkez bankası veya hükümetin doğrudan kontrolü olmaksızın işletilir. Bu yazımızda Proof of Work nedir, Proof of Stake nedir, PoW ve PoS sistemleri nasıl çalışır, avantajları, dezavantajları ve aralarındaki temel farkları inceleyeceğiz.

Proof of Work Nedir?

Proof of Work, ağ kullanıcılarının belirli bir görevi tamamlamak için hesaplama gücü kullanmasını gerektiren bir konsensüs mekanizmasıdır. PoW ilk olarak 1990’ların başında e-posta spam’ini önlemek için geliştirilmiştir. Kullanıcıların bir e-posta göndermeden önce bir kriptografik problemi çözmeleri gerekiyordu. Bu çözüm sınırlı sayıda e-posta gönderen meşru kullanıcılar için kolaydı ancak büyük miktarda spam e-posta göndermeyi planlayan kötü niyetli aktörler için çok daha maliyetli hale geliyordu.

Bitcoin ve Proof of Work

Bitcoin 99.979,00 $ protokolünün anonim mucidi Satoshi Nakamoto, Ocak 2009’da PoW mekanizmasını uyarlayarak Bitcoin’i piyasaya sürdü. Bu mekanizma, Bitcoin madencilik sürecinde kullanıcıların bilgisayarlarını kullanarak yeni bloklar çıkarmak için bir yarışa girmelerini sağlar.

Madenciler, kriptografik bir hash algoritması kullanarak rastgele, sabit uzunlukta kodlar (hash’ler) oluştururlar. Madenciler hedef hash ile aynı veya daha fazla sıfır içeren bir hash oluşturana kadar rastgele hash üretmeye devam ederler.

Başarılı bir madenci hedef hash’i yendiğinde yeni bir işlem bloğu önermek için hak kazanır. Ağ, önerilen bloğun geçerli olduğunu kabul ederse madenci bir blok ödülü kazanır. Eğer blok geçersiz veya hileli olarak belirlenirse ağ bu bloğu reddeder ve madencinin çabası boşa gider.

Teşvikler ve Ödül Dağılımı

Başarılı olan madenciler, çabaları karşılığında yeni basılmış BTC ve ekledikleri işlemler için ödenen ücretleri kazanırlar. Bu ödül, blok ödülü olarak adlandırılmaktadır. Bireysel madenciler, kazanma şanslarını artırmak için hesaplama kaynaklarını birleştirerek madencilik havuzları oluşturabilirler. Kazanılan blok ödülleri havuz katılımcıları arasında orantılı olarak bölünür.

Bitcoin, blok ödüllerini her 210 bininci blokta bir (yaklaşık her dört yılda bir) yarıya indirir. Bu süreç, Bitcoin Yarılanması olarak bilinir ve zamanla dolaşıma yeni giren BTC miktarını azaltır.

Proof of Work’in Avantajları ve Dezavantajları

PoW sistemlerinin en önemli avantajı güvenliktir. Yerleşik PoW Blockchain’lerinde sahtekarlık yapmak, büyük miktarda hesaplama gücü gerektirir. Bu tür bir saldırı ağın büyüklüğüne bağlı olarak giderek zorlaşır. Buna karşılık PoW sistemlerinin enerji tüketimi, sıkça eleştirilen bir konudur. Yine de bu enerji tüketimi, ağ güvenliğini sağlamak için gerekli bir özelliktir.

Proof of Stake Nedir?

Proof of Stake, ağ katılımcılarının yeni blokları doğrulamak için belirli miktarda coin ya da token satın alıp kilitlemesini gerektiren bir konsensüs mekanizmasıdır. PoS, PoW’dan daha enerji verimli bir sistem oluşturmak amacıyla iki geliştirici Scott Nadal ve Sunny King tarafından 2012 yılında geliştirilmiştir.

Proof of Stake’in Çalışma Prensipleri

Proof of Stake sistemlerinde, katılımcılar belirli bir miktar coin ya da token’i kilitleyerek (stake ederek) ağda doğrulayıcı olurlar. Doğrulayıcılar, yeni bloklar önermek için seçilir ve bu işlemleri doğru bir şekilde yerine getirirlerse ödüller kazanırlar.

PoS sistemlerinde daha fazla coin/token stake eden katılımcılar genellikle daha fazla blok doğrulama şansına sahip olurlar ancak adaleti sağlamak için bir dereceye kadar rastgelelik de vardır.

Teşvikler ve Ödül Dağılımı

Çoğu PoS Blockchain’inde ağ doğrulayıcıları yeni bloklar doğrulamak için seçilir ve karşılığında ödüller kazanırlar. Teknik bilgi veya minimum varlık gereksinimlerine sahip olmayan kişiler fonlarını diğer yatırımcılarla birleştirerek staking havuzlarına katılabilirler. Bu havuzlar bir kişi veya bir grup uzman tarafından yönetilir ve kazanılan ödüller orantılı olarak katılımcılar arasında bölüştürülür.

Proof of Stake’in Avantajları ve Dezavantajları

PoS Blockchain’lerinin ana avantajı, PoW protokollerine göre çok daha enerji verimli olmalarıdır. Bununla birlikte PoS sistemlerinin bir dezavantajı stake merkezileşmesi riskidir. Daha fazla coin/token stake eden kişilerin daha az varlığa sahip olanlara göre daha fazla ödül kazanma olasılığı ağın merkezileşmesine yol açabilmektedir.

Özetle Proof of Work ve Proof of Stake, kripto paralar için gerekli olan merkeziyetsiz güvenliği sağlayan iki farklı konsensüs mekanizmasıdır. PoW, yüksek güvenlik seviyeleri sunan test edilmiş bir sistemdir. PoS ise enerji verimliliği ve ölçeklenebilirlik açısından daha cazip bir alternatif olarak giderek popülerlik kazanmaktadır. Her iki mekanizma da kendi avantajları ve dezavantajları ile kripto para dünyasında önemli bir rol oynamaktadır.