Nillion (NIL), gizliliği koruyan veri işleme odaklı merkeziyetsiz bir ağdır. Bu ağ “kör hesaplama” adı verilen bir yöntemle hassas bilgiler üzerinde işlem yapılmasına olanak tanır. Böylece veriler hiçbir zaman açığa çıkmaz. Proje, 2021 yılında Alex Page ve Andrew Masanto tarafından yüksek değerli verilerin merkeziyetsiz bir ağda güvenli şekilde işlenebilmesi amacıyla kuruldu. HashKey Capital, AU21 Capital, Big Brain Holdings ve Distributed Global gibi yatırımcılardan 45 ila 65 milyon dolar arasında fon toplayan Nillion, kripto para alanında veri gizliliğine getirdiği yenilikçi yaklaşımıyla dikkat çekiyor.
Nillion Nedir?
Nillion, veriler üzerinde işlem yapılırken bunların ifşa edilmesini engelleyen “kör hesaplama” teknolojisini kullanan dünyanın ilk merkeziyetsiz ağı olarak tanımlanıyor. Geleneksel Blockchain ağları işlemleri açıkça kaydetmesinden farklı olarak, Nillion gizliliği en ön planda tutan güvenli bir hesaplama katmanı sunar. Amacı kişisel ve hassas bilgilerin kullanılabilirliğini artırırken istismar edilmesini önleyen, “veriyle demokratikleşmiş” bir dünya yaratmaktır. Bu yaklaşım yalnızca işlemleri saklayan Blockchain ağlarının ötesine geçerek verinin kendisini korumayı amaçlıyor.
Nillion, 2021 sonunda kuruldu. CEO Alex Page ve kurucu ortak Andrew Masanto daha önce Hedera Hashgraph gibi projelerde görev almış deneyimli isimlerdir. Projenin ilk tohum yatırım turunda 20 milyon doların üzerinde fon toplandı. Toplam yatırım miktarı daha sonra 45 ila 65 milyon dolar aralığına ulaştı. HashKey, Distributed Global ve AU21 gibi büyük fonlardan alınan bu destek projeye duyulan güveni yansıtırken, Nillion’ın gelişimini hızlandırmak için gerekli kaynağı sağladı. Aynı zamanda proje, kriptografi ve veri güvenliği alanında uzmanlardan oluşan bir ekip kurarak gizlilik odaklı altyapılarda lider konumuna geldi.
Nillion Verileri Nasıl Koruyor?
Nillion, verileri korumak için kör hesaplama yöntemini ve katmanlı ağ mimarisini bir araya getirir. Gönderilen veriler önce kriptografik bir “körleştirme faktörü” ile karıştırılır ve küçük parçalara ayrılarak (parçacık) ağdaki farklı düğümlere dağıtılır. Her düğüm yalnızca bu şifreli parçacığın üzerinde işlem yapar. Böylece verinin tamamı hiçbir zaman görünmez. Hesaplamalar tamamlandığında parçalar yeniden birleştirilir, son sonuç elde edilir ve veri hiçbir aşamada çözümlenmez. Bu yöntem hassas verilerin her zaman şifreli kalmasını sağlar.
Nillion, bu süreci Multi-Party Computation (MPC), Fully Homomorphic Encryption (FHE) ve Zero-Knowledge Proofs (ZKP) gibi ileri düzey kriptografi teknikleriyle destekler. Bu sayede düğümler verinin kendisini görmeden ortak şekilde işlem yapabilir. Her hesaplama süreci tamamen gizli ve güvenli şekilde yürütülür.
Ağ, üç ana katmandan oluşan özel bir mimari ile çalışır:
- İşlem Katmanı: Kör hesaplamaların gerçekleştiği katmandır. Düğümler burada Nillion Node Deployment Kit (NDK) ile kurulmuş yazılımı kullanarak veri parçaları üzerinde işlem yapar.
- Koordinasyon Katmanı (NilChain): Ağa ait işlemleri, ödemeleri ve yönetimi organize eden hafif Blockchain benzeri bir yapıdır. Sadece düğümler arası senkronizasyon ve görev dağılımı için kullanılır.
- Bağlantı Katmanı: Nillion’ın dış dünyayla bağlantı kurduğu kısımdır. Diğer Blockchain’lerle ve sistemlerle etkileşim sağlayarak Nillion’ın gizlilik hizmetlerini entegre edilebilir hale getirir.
Bu mimari, hiçbir düğümün ya da katmanın tüm bilgiye sahip olmasını engeller. Farklı katmanlar farklı görevler üstlenirken, veri güvenliği şifreleme ve parçalama yoluyla garanti altına alınır. Ayrıca Nillion’ın geliştirdiği Nil Message Compute (NMC) modeli düğümler arası iletişim yükünü azaltarak sistemin ölçeklenebilirliğini artırır.
NIL Coin Nedir?
NIL, Nillion ağının ana ağ varlığıdır ve ekosistemin temel ekonomik yapısını oluşturur. Toplam arzı 1 milyar adet olan NIL coin farklı amaçlarla kullanılır:
- Yönetim: NIL coin sahipleri ağdaki öneri ve güncellemeler üzerinde oy kullanma hakkına sahiptir.
- Stake Etme: Düğüm çalıştıran katılımcılar NIL stake ederek ağ güvenliğine katkı sağlar, karşılığında ödül alır.
- İşlem Ücretleri: Kör hesaplama talepleri veya veri depolama gibi işlemler NIL coin ile ödenir.
- Ödül Mekanizması: Veri işleyen ve güvenli şekilde depolayan düğümler NIL coin ile ödüllendirilir.
Nillion, 2025’in başında geniş çaplı bir AirDrop ile erken destekçilere ve topluluk üyelerine 75 milyon adet NIL coin dağıttı. Bu dağıtım merkeziyetsizliği desteklemek ve topluluğun ağı sahiplenmesini sağlamak amacıyla yapıldı. Katılımcılar, Keplr gibi desteklenen cüzdanlarını bağlayarak uygunluklarını kontrol edip kayıt olabildiler.
Ağ, 2025’in ilk çeyreğinde Alpha Mainnet lansmanını yaptı. Bu lansmanla birlikte NIL coin işlevsel hale geldi. Böylece coin yönetimde, işlemlerde ve ödüllendirme süreçlerinde kullanılabilir oldu. AirDrop alan kullanıcıların coin’leri kayıtlı cüzdanlarına otomatik olarak aktarıldı.
Nillion’ın Başlıca Kullanım Alanları
Nillion, özel veriler üzerinde güvenli işlem yapılmasını sağladığı için birçok sektöre hitap eder. Bunların başında yapay zeka ve makine öğrenimi gelir. Örneğin, hastaneler veya sağlık uygulamaları kişisel veriler üzerinde model eğitimi yapabilir ancak bu veriler hiçbir zaman açığa çıkmaz. Bu sayede gizliliği koruyarak özelleştirilmiş yapay zeka hizmetleri sağlanabilir.
Sağlık sektörü Nillion’ın en kritik kullanım alanlarından biridir. Farklı kurumlar hasta bilgilerini ortak analiz edebilir. Tüm bu analizler şifreli verilerle gerçekleştirilir, yani hasta gizliliği hiçbir şekilde ihlal edilmez. Araştırmalar, tedavi yöntemleri ve tanı süreçleri bu yolla hızlandırılabilir.
Finans ve ticaret platformları da Nillion’dan fayda sağlayabilir. Kör hesaplama sayesinde işlem emirleri gizli tutulabilir. Bu da frontrunning gibi adil olmayan uygulamaların önüne geçer. Bir emir eşleştirme motoru işlemleri tamamlamadan önce hiçbir kullanıcıya açık veriyi sunmaz.
Dijital kimlik yönetimi alanında da Nillion güçlü çözümler sunar. Kullanıcılar yaş, gelir düzeyi veya doğrulanmış kimlik bilgilerini karşı tarafa açıklamadan doğrulatabilir. Bu sayede girişler, KYC süreçleri ve yetkilendirme işlemleri hem güvenli hem gizli şekilde yapılabilir.
Veri depolama konusunda ise Nillion’ın geliştirdiği SecretVault öne çıkar. Hassas veriler şifrelenmiş şekilde parçalara ayrılır ve ağdaki nilDB düğümlerine dağıtılır. Hiçbir düğümde tam veri bulunmaz, saldırganlar yalnızca işe yaramaz parçalar ele geçirebilir. Şifreleme, sorgulama (nilQL) ve veri analiz araçları (SecretDataAnalytics) ile depolanan veriler hem güvenli hem erişilebilir olur.
IoT cihazları, tarım sensörleri veya tedarik zincirleri gibi alanlarda gizliliği koruyarak veri toplama ve analiz imkanı sunar. Ayrıca, kuantum dayanıklı mesajlaşma gibi yeni nesil iletişim çözümleri için de kullanılabilir.
Nillion Ağına Nasıl Katılınır ve Uygulama Geliştirilir?
Nillion, geliştiricileri ve düğüm çalıştırmak isteyenleri ağına dahil etmek için açık bir yapıya sahiptir. Düğüm çalıştırmak isteyen kullanıcılar, Node Deployment Kit (NDK) sayesinde kolayca ağda yer alabilir. Gerekli yazılım ve talimatlar sayesinde sunucular kurulabilir ve ağdaki kör hesaplamalara katkı sağlanabilir. Katkıda bulunan düğümler işlem gücü ve depolama karşılığında NIL coin ile ödüllendirilir.
Geliştiriciler için Nillion, gizlilik odaklı uygulamalar yaratmayı kolaylaştıran araçlar sunar. Özellikle Nada dili güvenli MPC programları yazmak için geliştirilmiş özel bir yazılım dilidir. Python tabanlı bu Domain-Specific Language (DSL) geliştiricilerin veriyi ifşa etmeden hesaplama yapmasını sağlar.
Ayrıca SecretVault API’si ve nilQL gibi kütüphanelerle güvenli veri sorgulama işlemleri gerçekleştirilebilir. Nillion’ın sunduğu SDK ve API’ler ile ağ hizmetlerine entegre çözümler üretilebilir. Geliştiricilere destek olmak için Nucleus Builders Programı gibi girişimler başlatılmış, rehberler, hibe destekleri ve topluluk etkileşimi sunulmuştur.
Nillion ağı, Cosmos SDK tabanlı olduğu için Keplr gibi cüzdanları destekler. Cüzdanınızı kurarak NIL coin edinebilir ve geliştirme süreçlerine başlayabilirsiniz.