NFT, İngilizce “Non-Fungible Token” ifadesinin kısaltmasıdır ve Türkçe’ye genellikle “Değiştirilemez Token” olarak çevrilmektedir. Bu kavramda “non-fungible” yani değiştirilemez bir nesnenin benzersiz ve eşsiz olduğunu ifade ederken, “token” ise bir dijital varlığı temsil eder. NFT’ler genellikle Blockchain teknolojisi üzerinde depolanan dijital varlıklar olup, her biri eşsizdir ve başka bir varlıkla birebir değiştirilemez.
NFT Nedir?
NFT, belirli bir medya parçasıyla ilişkili mülkiyet ve özgünlük kaydını Blockchain üzerinde tutan dijital kayıtlar olarak tanımlanabilir. Bir NFT sadece bir multimedya dosyası (örneğin bir .gif veya .jpeg) olmanın ötesindedir. Aynı zamanda bu medya parçasıyla ilgili tarihsel bilgilerin kamuya açık bir kaydıdır. Bu yönüyle NFT bir tablonun mülkiyet belgesi ve özgünlük sertifikasına benzer ancak boyalı tuvalin kendisi değildir.
Fungible (değiştirilebilir) varlıkların aksine her NFT benzersiz özelliklere sahiptir ve diğer tüm NFT’lerden farklıdır.
NFT’nin Önemi Nedir?
NFT, mülkiyetin kanıtı olarak hizmet eder ve belirli bir Blockchain adresinin o varlığa sahip olduğunu matematiksel olarak doğrulamak için son derece sağlam bir yol sunar.
Dahası bir NFT özgünlük sertifikası olarak da işlev görebilir. Herhangi bir medya türünün (sanat eseri, belge veya diğer dijital dosyalar) kaynağına kadar izlenmesini sağlar ve bu şekilde değiştirildiğinin kanıtlanmasını engeller.
NFT Nasıl Çalışır?
NFT ve bulundukları Blockchain ağları bilgiyi güvenli bir şekilde paylaşmak ve saklamak için kriptografi ve bilgisayar bilimi kavramlarını kullanır. Bu bilgi merkezi bir denetim ve doğrulama ihtiyacı olmaksızın doğrudan bireyler arasında paylaşılır.
Blockchain, kamu-özel anahtar kriptografisi ve hashing yöntemlerini kullanarak dağıtılmış bir kullanıcı ağı üzerinde şifrelenmiş bilgiyi paylaşır. Bu bilgiler “bloklar” halinde saklanır ve her yeni blok bir önceki bloktan bilgileri içerecek şekilde “zincirlenir”. Bu yöntem Blockchain’in oluşturulmasından itibaren tam bir denetim izi sağlar ve ağın bilgi değişikliklerini kolayca tespit etmesine imkan tanır.
Bir NFT Nasıl Yapılır?
NFT’ler genellikle Blockchain üzerinde, akıllı sözleşmelerle oluşturulur. NFT oluşturmak için birçok akıllı sözleşme şablonu Blockchain ağlarından, önde gelen oluşturucular tarafından ve NFT pazar yerlerinden temin edilebilir.
NFT’ler minting adı verilen bir süreçle Blockchain üzerinde oluşturulur ve kaydedilir. Bu süreçte NFT’lerin oluşturucusunun kriptografik adresi ve metadata olarak bilinen anahtar bilgiler Blockchain’e eklenir. Akıllı sözleşmeler NFT’nin sahiplik durumunun doğruluğunu sürdüren ağ katılımcılarına ödenen gas ücretleri gerektirir.
NFT’nin Güvenliği ve Saklanması
NFT’ler Bitcoin, Polkadot ve Algorand gibi önde gelen kripto paralarla benzer şekilde koruma altına alınmakta ve muhafaza edilmektedir. Bir NFT’nin geçmişteki tüm işlemleri ve sahiplerinin sırası katılımcı düğümler arasında kopyalanır ve paylaşılır.
Konsensüs algoritmaları ağdaki tüm katılımcı düğümlerin bilgi üzerinde mutabık kalmasını sağlar. NFT’lerin temsil ettiği medya dosyası ise genellikle Blockchain dışında saklanır. Bu medya dosyasının nerede saklandığı ve muhafaza edildiği NFT’leri güçlendiren akıllı sözleşme tarafından tanımlanır.
NFT İşlemleri
NFT’ler bireyler arasında doğrudan veya bu tür işlemleri kolaylaştıran bir pazar yeri aracılığıyla alınıp alınabilmektedir. Çoğu NFT pazar yeri daha iyi fiyat keşfi sağlamak için sabit fiyat yerine teklif verme özelliği de sunar. NFT’ler benzersiz oldukları için daha fungible varlıkların piyasalarına kıyasla genellikle daha az likit olarak kabul edilir.
NFT’lerin programlanabilirliği dijital içerik oluşturucularını ödüllendirmek için yenilikçi bir yol sunar. Akıllı sözleşmeler her yeniden satışta orijinal oluşturucuya bir kesinti ödemesi yapılacak şekilde programlanabilir.
NFT Ne İçin Kullanılır?
- Sanat ve Koleksiyonlar: NFT’ler dijital sanat eserleri ve koleksiyonlar gibi benzersiz dijital dosyaları temsil etmek için en yaygın olarak kullanılır. Önceden dijital sanatın veya koleksiyonların mülkiyetini çevrimiçi olarak izlemek neredeyse imkansızdı ve dolandırıcılığa karşı hassastı. NFT’ler dijital sanatı modern kültürde değerli bir ifade biçimi olarak daha da meşrulaştırmıştır.
- Topluluk Üyeliği: Birçok NFT koleksiyonu sahiplerine özel gerçek dünya avantajları, ödüller veya deneyimler sunarak ekstra değer katmaktadır. Bu koleksiyonlardaki NFT’lere sahip olanlar diğer sahiplerle bağlantı kurarak projeye olan tutkularını paylaşır ve topluluk üyeliği duygusunu derinleştirir.
- Müzik: Müzisyenler, plak şirketlerinin ve müzik endüstrisinin etkisini azaltmak için NFT’yi kullanmaktadır. Müzik klipleri de NFT olarak oluşturulabilir, ticareti yapılabilir ve saklanabilir.
- Oyun: Blockchain tabanlı platformlar oyun içi deneyimler ve gerçek dünya değeri olan özel öğeler sunmak için NFT’leri kullanır. Bu oyunlar, sanal arazi, karakterler, yetenekler veya giyilebilir öğeler gibi benzersiz öğeleri temsil edebilir.
- DeFi: NFT’ler finansal belgelerin doğruluğunu ve sahipliğini merkeziyetsiz bir şekilde kayıt altına almak için kullanılabilir. Ayrıca NFT’ler kullanıcıların borç almak için teminat olarak kullanabileceği bir varlık olarak da işlev görebilir.
- Metaverse ve Web3: NFT’ler daha sürükleyici çevrimiçi deneyimlerin sağlanmasında ve daha merkeziyetsiz, anonim bir Blockchain tabanlı internet mimarisi olan Web3’ün geliştirilmesinde temel bir yapı taşı haline gelmektedir.
- Katılım Protokolü Kanıtı (POAP): POAP, gerçek dünya etkinliklerine katılımı izlemek için NFT’leri kullanan açık kaynaklı bir projedir. Bu tür NFT’ler akademik kurumlar ve profesyonel organizasyonlar gibi diğer alanlarda kimlik bilgilerinin izlenmesi için de potansiyel sunar.
- Moda: Louis Vuitton, Gucci, Dolce & Gabbana gibi lüks markalar ve Adidas, Nike gibi önde gelen moda devleri NFT’leri kullanarak yenilikçi ve trend belirleyici deneyimler yaratmaktadır.
Genel olarak NFT, dijital sahiplik kavramını kökten değiştirmiştir. Gelecekte sanat, finans, oyun, müzik ve daha pek çok alanda kullanım alanlarının genişlemesi, daha geniş bir benimsenme görmeleri beklenmektedir.