Bitcoin 104.240,00 $, piyasa değerine göre en büyük kripto para birimidir. Diğer kripto para birimlerinde olduğu gibi, Bitcoin’in fiyatı da inanılmaz derecede değişkendir. Örneğin Mart 2020’de, piyasalar pandemi korkusuyla altüst olurken, Bitcoin’in fiyatı sadece birkaç gün içinde neredeyse yarı yarıya düştü. Eylül ayının başlarında, yaklaşık 4.000 dolardan 12.000 dolara geldi ve yazım sırasında 6 Ocak 2020’de ise 35.000 dolara yakın bir bölgeden işlem görüyor.
Bitcoin Vadeli İşlemleri Nedir?
Spot ticaret, trader’ların kripto para birimlerini mevcut fiyatları üzerinden ticaretini yapmaya zorlar. Peki ya Bitcoin’i birkaç ay sonrası alım için fiyatı 4000 dolara sabitlemenin bir yolu olsaydı? Böyle bir senaryoda Bitcoin’in fiyatı 12.000 dolara ulaşsa bile karşı taraf Bitcoin alımını 4.000 dolar üzerinde yapabilirdi yapmak. İşte buna Bitcoin vadeli işlem sözleşmesi denilmektedir.
Vadeli işlem sözleşmesi, bir trader’ın belirli bir zamanda, belirli miktarda ve belirli fiyatta bir varlığı alıp satmasını zorunlu kılan iki trader arasındaki bir anlaşmadır. Örneğin, Mart ortasında 30 Ağustos için 4.000 dolardan bir Bitcoin almak için bir anlaşma yapabilirsiniz. Anlaşmanın bir tarafında sabit bir fiyatla Bitcoin satmayı kabul edebilir, diğer tarafındaysa lider kripto para birimini piyasa değerinin altında satın alma fırsatı elde edersiniz. Alıcıysanız Bitcoin’in fiyatının yükselmesini istersiniz, satıcılar ise tam tersini isterler ve Bitcoin’in fiyatı düşerse bile kâr ederler.
CME Group ve TD Ameritrade gibi büyük oyuncuların kripto para piyasasına girmeleri insanların Bitcoin vadeli işlem sözleşmelerine akın etmesini sağladı. Bitcoin vadeli işlemlerinin Aralık 2017’de Chicago Board Options Exchange’de (CBOE) piyasaya sürülmesinin ardından CBOE’nin web sitesi yoğunluktan çöktü. Intercontinental Exchange tarafından işletilen Bitcoin vadeli işlem platformu Bakkt’ta ise günlük ortalama 11.000 vadeli işlem sözleşmesi işlem görüyor.
Vadeli İşlem Sözleşmeleri ve Varlık Sınıflarının Gelişimi
Vadeli işlemler, varlık sınıflarının gelişiminin önemli bir parçasıdır. Arbitraj ve likiditenin piyasaya girmesini sağlayarak, gelecekteki değerin ne olduğuna dair bir referans sunarlar.
Günün birinde, 4.000 dolar değerinde Bitcoin almak yerine Bitcoin vadeli işlemlerini takas etmek isteyebilirsiniz. Bunu isteyecek olmanızı nedeni, alacağınız BTC’leri saklamak zorunda olmamanızdır. Japon samurayları bunun için verilebilecek en iyi örnektir. Japon samurayları pirinci kendileri depolamak zorunda kalmamak için pirincin vadeli işlem sözleşmelerini alıp satarlar.
OKEx gibi bazı kripto para borsalarının vadeli işlem sözleşmeleri için daha düşük işlem ücretleri sunarlar. Bu şekilde yatırımcıların vadeli işlemleri kullanarak hesaplarındaki fonlardan daha fazla yararlanmasını sağlarlar.
Bir Trader Vadeli İşlem Pozisyonundan Nasıl Çıkar?
Şüphesiz Bitcoin vadeli işlemleri, piyasaya ek likidite getirmenin ve aynı zamanda harika kripto para arbitrajı fırsatları sağlamanın harika bir yoludur. Bunun nedeni, vadeli işlem sözleşmelerinin genellikle sona erme tarihlerine kadar tutulma zorunluluğunun bulunmamasıdır. Bunun yerine, diğer varlıklar gibi işlem görürler. Bitcoin’in ticari değeri değiştikçe, farklı Bitcoin vadeli işlem sözleşmelerinin değeri de değişir.
Bir trader’ın bir vadeli işlem sözleşmesine girerken pozisyonundan çıkmasının üç yolu vardır: denkleştirme, pozisyon yenileme ve vade sonu. Denkleştirme en yaygın olanıdır ve bir trader’ın eşit değerde ve büyüklükte bir başka vadeli işlem sözleşmesi oluşturmasıyla sağlanır. Bu da dengeyi bozarken trader’ın etkin yükümlülüklerini sıfırlar. Devir ise bir pozisyonun mahsup edilerek ancak daha ileride olan bir bitiş tarihi ile yapılır. Beklediğiniz şey süre sonudur: Bir sözleşmenin bitiş tarihine ulaşması ve sözleşmeyi elinde bulunduran tarafların kararlaştırılan fiyattan alış veya satış yapmasıdır.
Vadeli İşlem Sözleşmeleri ve Riskten Korunma (Hedge)
Vadeli işlemler için başka bir ticaret yöntemi de hedge denilen riskten korunmadır. Riskten korunma, kripto para birimlerinin oynaklığıyla mücadele eden trader’lar için faydalı ve riski azaltmanın bir yoludur. 3 Bitcoin’i 10.000 dolardan yeni alan bir trader’ı ele alalım:
- Trader, Bitcoin fiyatının ay sonuna kadar artacağına inanıyor fakat düşme ihtimaline karşı pozisyonunu korumak istiyor.
- Pozisyonunu korumak için, ayın sonunda 10.000 dolara bir Bitcoin satmak için bir vadeli işlem sözleşmesi yapabilir.
- Ay sonunda Bitcoin’in fiyatının yükselmesi durumunda elinede kalan iki Bitcoin’i satarak kar edecektir.
- Eğer Bitcoin’in fiyatı dülerse para kaybedecek fakat yine de bir Bitcoin’i 10.000 dolara satabildiği için zararı daha düşük olacaktır.
Riskten korunma, bir trader’ın genel riskini azaltır fakat potansiyel karlarını da sınırlar.
Bitcoin Vadeli İşlemlerinin Artıları ve Eksileri
Bitcoin vadeli işlemleri, yapıları gereği spekülatif yatırımlardır. Bitcoin, on yılı aşkın geçmişinde kendisi için öne çıkan en önemli konunun fiyat oynaklığı olduğunu gösterdi ve lider kripto para birimi şu anda boğa koşusunda olabilirken, yarın büyük bir ayı bataklığında olabilir. Yanlış zamanda spekülasyon yaparsanız, gelecekte buna değmeyecek bir varlıkla baş başa kalabilirsiniz.
Ayrıca deneyimli bir yatırımcı olmak için söylenecek birçok şey bulunmaktadır. Bir yatırımcının badeli işlemleri başarılı bir şekilde kullanması için piyasa davranışını anlaması, makul piyasa tahminlerine dikkat etmek için yeterli bilgiye sahip olması ve temelsiz iddiaları görmezden gelebilmek için yeterince mantıklı hareket etmesi gerekir. Nihayetinde, Bitcoin vadeli işlemleri spekülatiftir fakat iyi bilgileri kullanarak bu spekülatif yatırımdan kazanç sağlamak mümkündür. Bununla birlikte, bunu yapmak tam olarak kolay değildir. Bu yüzden Bitcoin vadeli işlemlerinin ortalama bir yatırımcı için uygun olmayacağını söylemek yanlış olmayacaktır. Bir yatırımcı doğru zamanda hamle yapacak olursa en azından varsayımsal olarak, Bitcoin Vadeli İşlemleri piyasasından büyük kârlar alabilir.
Bitcoin vadeli işlemleri aynı zamanda elinizde BTC tutmayı gerektirmez. Bunun yerine, o zamandaki fiyat ne olursa olsun, önceden kararlaştırılan bir tarihte Bitcoin ticaretini kapsar.
Nakit Ödemeler
Bitcoin vadeli işlemleri genel olarak nakit kullanılarak yapılır. Vadeli işlem piyasasında aktif Bitcoin ticareti olmadığından, anlaşmalar gelecekte önceden kararlaştırılmış fiyatlarla alım satımla yapılır. Bitcoin vadeli işlem piyasasının sıkça bahsedilen bir diğer avantajı, nakit ödeme olasılığının bu ekosisteme dahil olmak için karmaşık bir yazılım veya teknolojik uzmanlığa gerçekten gerek olmadığıdır.
Marj Ticareti
Bitcoin vadeli işlemlerinin bir diğer yönü ise marj ticaretidir. Bu da aslında bir yatırımcının pozisyon alabilmesi için bir sözleşmenin toplamının sadece bir yüzdesini karşılamasının yeterli olacağı anlamına geliyor. Bir Bitcoin’in geleceğinin %10-20’sinden faydalanabilmek, bir yatırımın hem yüksek bir kâr potansiyeline hem de bir zarar potansiyeline sahip olduğu anlamına gelir.
Açığa Kripto Para Satışları
“Açığa Satma”, bir varlığın değer kaybedeceğini düşünerek kar elde etmek amacıyla br yatırıma girmeyi kapsayan yatırım stratejisidir. Vadeli işlemler ve değerleri sürekli değişim halindedir. Bu nedenle bilgili bir yatırımcının herhangi bir zamanda Bitcoin geleceğini açığa satması için birçok fırsat vardır. Örneğin, Bitcoin piyasasının 2017 benzeri bir kripto kışının ortasında olduğunu varsayalım. Bir yatırımcı bu geleceği açığa satış yaparak kazanca dönüştürerek önemli karlar alabilir.
Bitcoin Vadeli İşlem Platformları
Bitcoin vadeli işlemleri birkaç platformda işlem görür. Yazma sırasında açık ilgiye göre ilk beş platform şu şekilde: OKEx, Binance, CME, ByBit ve BitMEX.
- OKEx: OXEx’in vadeli işlem hacmi günlük 1,5 milyar dolara kadar çıkmaktadır.
- Binance: Binance vadeli işlemler piyasası, Binance web sitesinde “işlem hacmine göre en hızlı büyüyen kripto türev borsası” olarak tanımlanmaktır ve 125 kata kadar kaldıraç sunulmaktadır.
- CME: CME’nin Bitcoin vadeli işlem sözleşmesi Pazar gününden Cuma gününe kadar, belirli saat aralığında arasında işlem görür ve her ayın son Cuma günü sona erer.
- ByBit: ByBit, 100 kata kadar kaldıraç sunar ve kalıcı sözleşmelerde uzmanlaşmıştır
- BitMEX: BitMEX, web sitesine göre, “tersine, quanto ve doğrusal ödemeleri” olan vadeli işlem sözleşmeleri sunar ve bunların tümü bir tablo aracılığıyla kullanıcılara açıklanır.
Bitcoin Vadeli İşlemleri Hakkında Uyarı Notu
Bitcoin vadeli işlemlerinin dünyası eğlence ve oyun değildir. Bir sözleşmeyi üstlenmek ciddi bir zorunluluktur ve son kullanma tarihine ulaşırsa trader’ın bunu yerine getirmek için yasal bir yükümlülüğü vardır. Vadeli işlemler, Bitcoin’i mevcut işlem fiyatının çok üzerinde satın almak zorunda kalabileceğiniz için size çok para kaybettirebilir. Kripto para birimleri, mevcut en değişken varlık sınıflarından biridir; tüm kripto para birimlerinde olduğu gibi, Bitcoin ticareti de oldukça risklidir.