Bu rehberimizde, Bitcoin ETF’i nedir (ve kripto para ETF’i nedir), neden önemlidir, bir Bitcoin ETF’inin faydaları nelerdir gibi soruların yanıtları yer almaktadır. Bitcoin ETF‘ine dönük açıklamalar genel olarak kripto para ETF‘i üzerinden yapılmıştır.
Kripto Para ETF’i / Bitcoin ETF’i Nedir?
Öncelikle, ETF nedir‘i açıklamak gerekirse; ETF, hisse senetleri, tahviller, emtialar, para birimleri gibi menkul kıymetlerden oluşan ve geleneksel borsalarda işlem görmek üzere listelenen bir yatırım fonu biçimidir. Kısaca Bitcoin ETF’i nedir’e verilebilecek yanıt ise, Bitcoin’in geneleksel borsalarda hisse senedi gibi işlem görmesidir.
Bir kripto para borsasında işlem gören fon (ETF), kripto para birimlerinden oluşan bir fondur. Çoğu ETF bir endeksi veya bir varlık sepetini takip ederken, bir kripto para ETF’i bir veya daha fazla kripto para biriminin fiyatını takip eder.
Yatırımcı satışlarına veya alımlarına bağlı olarak, kripto para birimi ETF’lerinin hisse fiyatı günlük olarak dalgalanır. Hisse senetleri gibi, bunlar da günlük olarak işlem görür. Kripto para ETF’leri yatırımcılara, önemli ölçüde daha düşük kripto para birimi sahiplik maliyetleri gibi çeşitli faydalar sağlamaktadır.
Bir Kripto Para ETF’i / Bitcoin ETF’i Nasıl Çalışır?
İki tür kripto para ETF’i bulunmaktadır. İlki, fiziksel kripto para birimleri tarafından desteklenmektedir. Fonu yöneten yatırım firması kripto para alımları yapar ve kripto paraların mülkiyeti hisse olarak temsil edilir. Yatırımcılar, ETF’de hisse satın alarak dolaylı olarak kripto para birimlerine sahip olurlar. Hissedarlar böylece eşlik eden masraf ve onlara doğrudan sahip olma riski olmaksızın kripto para birimlerine maruz kalabilirler.
İkinci tür kripto para ETF’i, vadeli işlem sözleşmeleri ve kripto para borsasında işlem gören ürünler (ETP’ler) gibi kripto para türevlerini izleyen sentetik bir türevdir. Örneğin, Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) önerilen birçok ETF, Chicago Ticaret Borsası’nda (CME) işlem gören Bitcoin vadeli işlem sözleşmelerinin fiyatlarını takip etmektedi.
ETF hisse fiyatı, gerçek kripto para birimlerinin fiyatları yerine türevlerin fiyat hareketlerini taklit eder. Bu nedenle, belirli bir kripto para ETF’lerindeki hisselerin fiyatı, vadeli işlem sözleşme fiyatlarındaki artışla birlikte yükselir ya da fiyattaki azalışla birlikte düşer. Diğer türevler gibi, sentetik kripto para ETF’leri de ek riskler barındırırlar çünkü işlemleri her zaman şeffaf olmayabilir.
Kripto Para ETF’lerinin / Bitcoin ETF’lerinin Düzenleyici Durumu
Kripto para meraklıları için ETF’ler, likiditeyi ve kripto paraların yatırım amaçlı benimsenmesini artıracak kutsal bir kâse olarak tanımlanabilir. 2014 yılına kadar, Bitcoin (BTCUSD) bir borsada işlem görmeye başladıktan yaklaşık beş yıl sonra, Winklevoss ikizleri SEC’e kripto para için ETF başvurusunda bulundu. SEC, Winklevoss ikizlerinin başvurusunu reddetti. O zamandan bu yana, Bitcoin’in fiyat oynaklığından kâr etmek isteyen çeşitli yatırım firmalarından bir başvuru dalgası yaşandı. Yalnızca 2021’de SEC, en az 12 başvurunun alındığını kaydetti.
SEC, bugüne kadar, sürekli olarak kripto para piyasalarının bir dereceye kadar istikrar ve güvenlik gösterene kadar kripto para birimi ETF’lerini onaylamayacağını söylüyordu. Düzenleyici, en son Ocak 2018 tarihli bir mektupta endişelerini açıkladı ve ETF başvurularını reddetmenin gerekçesini paylaştı. Endişeleri arasında kripto para borsalarında şeffaflığın olmaması (bireysel token’ların fiyatını belirleyen), piyasa manipülasyonu ihtimali ve düşük likidite yer yer alıyordu.
SEC’in bu mektubu yayınlamasından bu yana kripto para piyasalarındaki durum değişti. Borsalarda işlem hacimleri kat be kat arttı. Kripto paraların toplam piyasa değeri 2 trilyon doları aştı. (SEC mektubunu yayınladığında 800 milyar dolarla zirveye ulaşmıştı). Kuzey Amerika’nın en büyük kripto para borsası Coinbase’in halka arz olması gibi büyük gelişmeler yaşandı.
Ayrıca SEC’in bir numarası için yapılan nöbet değişimi kartların yeniden dağıtılmasına neden oldu. Eski Başkan Jay Clayton, kripto paralara düşman olduğu düşünülen biri isimde. 2021’de yerini Massachusetts Institute of Technology’de Blockchain ve kripto paralar konusunda ders veren eski CFTC Başkanı Gary Gensler aldı. Gensler’in SEC’e atanması bir Bitcoin ETF’nin onaylanacağına dair umutları yeniden alevlendirdi. Nitekim takvimler 15 Ekim’i gösterdiğinde SEC’ten ilk Bitcoin ETF’ine onay çıktı. SEC, ProShares Bitcoin vadeli ETF’ini resmen onayladı.
Kripto Para ETF’lerinin / Bitcoin ETF’lerinin Faydaları
Kripto para ETF’leri yeni bir varlık sınıfıdır ve düzenleyici belirsizlikleri göz önüne alındığında, piyasaları tanımlamak için iyi bir araçtır. Kripto paralara sahip olmak için en iyi araçlardan biri olabilirler. Kripto para ETF’lerinde hisse sahibi olmanın bazı avantajları şunlardır:
- Belki de kripto para ETF’lerinin en büyük faydası, ek sahiplik masrafları olmadan kripto paralara maruz kalmayı sağlamalarıdır. Kripto paraların fiziksel mülkiyeti birçok ek masrafı beraberinde gerektirir. Örneğin, kripto paralarla ilişkili saklama ücretleri vardır. Satın alınan kripto paraları saklamak için güvenli dijital cüzdanlar da yıllık ücret alır. Bu ücretler yıllık bazda kayda değer olabilir. Kripto para sahipliği ayrıca işlem ve ağ ücretleri gibi diğer gizli ücretlerle birlikte gelir. Kripto para ETF’leri bu masrafları ETF sağlayıcılarına yaptırır.
- Kripto para ETF’lerindeki hisseler, kripto para satın almanın gerçek maliyetinin çok altında hızla yükselen bir varlık sınıfına maruz kalma imkanı sunar. Son birkaç yılda, kripto para birimlerinin, özellikle de Bitcoin’in fiyatı fırladı. Ortalama yatırımcı için büyük ölçüde erişilemez hale geldiler. Bir kripto para ETF’i, varlık sınıfına para koymak isteyen yatırımcılar için uygun fiyatlı bir alternatiftir.
- Teknolojik temellerine dayanan kripto para jargonu, kripto paraların benimsenmesi için kalıcı bir barikat olarak kalmış durumda. Ortalama yatırımcıların kripto paraların kapsamını ve işleyişini kavraması oldukça zordur. Teknolojiye aşina olmayan yatırımcılar, oldukça dolu bir öğrenme eğrisi olan halving (yarılanma) ve Blockchain gibi kripto para konuşmalarıyla karşılaşabilirler. Bir kripto para ETF’ine yatırım yapmak, bu öğrenme zorunluluğunu ortadan kaldırır.
- Kripto paralar piyasaya sürüldüklerinden bu yana defalarca saldırıya uğradı ve bu da yeni ortaya çıkan varlık sınıfının güvenliği konusunda büyük bir soruna yol açtı. Kripto paralar için güvenliği sağlamak, çalışmalarına aşina olmayan bireysel yatırımcılar için meşakkatli bir süreç olabilir. Bir kripto para ETF’i, güvenlik işlevlerini bu ETF’lerin sağlayıcılarına yaptırır.
- Kripto para borsalarında işlem gören 9 binden fazla kripto para bulunmaktadır. Bu kripto paraların tamamını satın almak ve satmak için altyapı henüz gelişmemiştir. Örneğin, bazı token’lar belirli kripto para borsalarında listelenirken bazıları listelenmez. Bu token’ların satın alınmasıyla ilgili önemli maliyetler de söz konusudur. Kripto para ETF’leri, yatırımcıların her bir token için herhangi bir maliyetle karşılaşmadan yatırımlarını çeşitlendirmelerini sağlar.
Kripto Para ETF’lerine / Bitcoin ETF’lerine Alternatifler
ABD piyasalarında işlem gören ilk kripto para ETF’i ProShares Bitcoin vadeli ETF’i olmakla birlikte bu yazının hazırlandığı sırada ETF için işlem yapmak mümkün değil. Yine de yatırımcıların kripto paralara maruz kalmak için paralarını bir dizi başka ETF benzeri ürüne koyma imkanları bulunmaktadır. Bir kripto para ETF ürününe en yakın ürün, Bitcoin Investment Trust’tır (GBTC). Bitcoin Investment Trust, bir ETF’ye benzeyen kapalı uçlu bir fondur ve yatırımcılar adına Bitcoin tutar ve hisseleri tezgah üstü (OTC) piyasalarda işlem görmektedir.
Ancak Grayscale’in Bitcoin Investment Trust’ı bir ETF değildir. Yalnızca yatırım şirketlerine, akredite yatırımcılara veya yüksek net değere sahip bireylere açıktır ve ana akım bir izleyici kitlesine erişilemez. GBTC’nin minimum yatırım tutarı bir Bitcoin ETF’ine göre oldukça yüksektir ve hisselerinin her alımına yatırımcılar için bir kilitlenme süresi eşlik eder.
ETF’lerde olduğu gibi, fonun sponsoru Grayscale Investment Trust, yıllık bir ücret almaktadır. Ancak fon varlıklarının yüzde 2’sine eşit olan ücret, çoğu ETF’den önemli ölçüde daha yüksektir. GBTC hisse fiyatları da, altta yatan güvenliği gibi, değişken dalgalanmalara maruz kalabilir. Hisseler ayrıca Bitcoin’in gerçek fiyatından önemli bir farkla işlem görmektedir. Örneğin, Bitcoin fiyatlarındaki 2017 yükselişi sırasında, yatırımcılar GBTC hisselerine sahip olmak için gerçek Bitcoin fiyatları üzerinden yüzde 100 prim ödemek zorunda kaldılar.
Piyasada GBTC’ye benzer başka ürünler de bulunmaktadır. Örneğin, Bitwise Ethereum Fund ve Bitwise Uniswap Fund, sırasıyla Ethereum (ETHUSD) ve Uniswap token’ının fiyatlarını takip eder. Bu fonların Grayscale’in ürünleriyle aynı özelliklere sahip olduğunu hatırlatalım. Bu yüzden gerçek token fiyatına kıyasla önemli bir fiyat farkıyla işlem görürler. Yalnızca akredite yatırımcılara açıktırlar ve oldukça yüksek minimum yatırım tutarı bulunmaktadır.
Bilançolarında Bitcoin tutan şirketlere yatırım yapmak, doğrudan sahiplik olmadan Bitcoin’e yatırım yapmanın başka bir yoludur. Halka açık bazı şirketler Bitcoin tutar hale geldi. Örneğin, Microstrategy’nin 1 Temmuz 2021 itibariyle ortalama 26 bin 769 fiyatla satın alınan 108 bin 992 BTC’si bulunuyor. Şirketin hisse fiyatı, satın almayı ilk duyurduğu Ağustos 2020’den bu yana yaklaşık yüzde 347 arttı. Bu durum, bazı gözlemcilerin hisse fiyatındaki artışın bir şirket olarak çekiciliğiyle değil, bilançosunda Bitcoin tutmasıyla ilgili olduğu yönünde değerlendirmelere neden oldu.
Elektrikli otomobil üreticisi Tesla da 2021’de kripto para satın almaya başladı ve 42 bin 902 BTC’si bulunuyor. Bilançolarında Bitcoin bulunan diğer halka açık şirketler Galaxy Digital ve Square’dır.
Bu şirketler Bitcoin’i bilançolarında tutarken, asıl işleri başka yerde. Tesla elektrikli otomobil üretiyor ve Square bir ödeme hizmetleri şirketi. Kripto para endüstrisi ile ilişkili şirketlere daha yoğun bir şekilde maruz kalmak isteyenler için Bitwise Investments, Bitwise Crypto Industry Innovators ETF’inde sektörle ilişkili önde gelen halka arz olmuş şirketlerin hisselerini topladı. Fonda kripto para borsası Coinbase ve Riot Blockchain, Inc. (RIOT) gibi isimler yer alıyor.
Bazı yatırım şirketleri, çoğu kripto paranın altında yatan teknoloji olan Blockchain’e dönük yatırımcı coşkusuna güveniyor. Bu yatırım şirketleri, bu durumdan hareketle Blockchain’i kullanan veya teknolojiyle ilgili olan şirketlerin hisseleriyle fon başlattı. Bu tür fonlara örnek olarak Amplify Transformational Data Sharing ETF’i ve Siren NASDAQ NextGen Economy ETF’i gösterilebilir.
Kripto Para ETF’leri / Bitcoin ETF’leri: Özetle
Kripto para ETF’leri, bu varlık sınıfına maruz kalmak isteyenler için düşük maliyetler ve fon yönetim ücretleri gibi çeşitli avantajlar sunmaktadır.
