Sputnik tarafından kısa süre önce yayınlanan bir videoda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD’yi altın standardını terk ettiği ve ABD dolarını hiçbir somut dayanağı olmayan güvene dayalı bir para birimi olarak kullandığı için sert bir dille eleştirdi. Bu eleştiri, ABD ekonomisine duyulan güvenin doların değerinin tek temeli olduğu küresel finans ortamında önemli bir değişimin altını çiziyor.
ABD’ye Putin’den Eleştiriler
Putin’in Jane Adams tarafından tercüme edilen ve X’te paylaşılan sözleri, ABD dolarını destekleyen fiziksel bir varlığın eksikliğini vurguluyor. Putin, “Amerika Birleşik Devletleri altın eşdeğerinden uzaklaşmaya karar verdi. ABD ekonomisine duyulan güven dışında başka bir vaat, başka bir teminat yok.” Bu bakış açısı, teminat olarak altın gibi somut bir varlık olmaksızın sadece ekonomik istikrara olan inanca dayanan bir para sisteminin kırılganlığının altını çizmektedir.
ABD dolarına yönelik bu eleştiri, BRICS ülkelerinin (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ABD dolarına bağımlılığı en aza indirecek alternatif bir ödeme platformu oluşturma çabalarının ortasında geldi. 2023’teki Johannesburg zirvesinde başlatılan bu çaba, BRICS ülkeleri arasında kendi para birimlerini kullanarak ticareti ve borç vermeyi güçlendirmeyi ve böylece doların uluslararası işlemlerdeki hakimiyetini azaltmayı amaçlıyor.
Tarihsel olarak ABD doları, 1944 yılında Bretton Woods sisteminin kurulmasından bu yana dünyanın rezerv para birimi konumunu elinde tutmaktadır. Bu sistem doları altına, diğer para birimlerini de dolara sabitliyordu. Ancak 1971 yılında Başkan Richard Nixon bu altın standardını sona erdirerek ABD dolarını, altın gibi fiziksel bir emtia yerine ABD ekonomisine duyulan güvenle desteklenen fiat bir para birimine dönüştürdü.
Rusya Yaptırımlar Altında
ABD ve müttefiklerinin ciddi yaptırımları altında olan Rusya’nın dolardan uzaklaşmakta çıkarı var. Başkan Putin geçtiğimiz günlerde rublenin Rusya’nın ithalat ve ihracat işlemlerinin %40’ını oluşturduğunu belirtti. Ayrıca, Rusya ve Çin arasındaki ticaret %26 artarak 2023 yılında 240 milyar dolara ulaştı ve işlemlerin %90’ından fazlası kendi ulusal para birimleriyle yapıldı.
ABD dolarına alternatif olarak Bitcoin 99.669,00 $ (BTC), Monero (XMR) ve Litecoin (LTC) gibi kripto para birimlerinin yanı sıra altın ve gümüş gibi emtialar da önerildi. Bu varlıklar herhangi bir hükümet ya da merkez bankası tarafından kontrol edilmemekte ve enflasyon ve ekonomik istikrarsızlığa karşı koruma olarak görülmektedir. Özellikle altın, uzun zamandır güvenilir bir değer deposu olarak kabul edilmektedir.
Dolardan Arındırma
Dolardan arındırmaya yönelik bu çabalara rağmen, doların yerini almak karmaşık bir görev olmaya devam ediyor. Doların küresel finans sistemine derin entegrasyonu önemli bir zorluk teşkil ediyor. Analistler, doların üstünlüğüne yönelik başlıca tehdidin yabancı ülkelerden gelen dış baskılardan ziyade Amerika’nın kendi içindeki işlevsizlikten kaynaklandığını savunuyor.
Dünya BRICS ülkelerinin alternatif bir ödeme platformu oluşturma çabalarını izlerken, Amerika Birleşik Devletleri doların hakimiyetini korumak için kendi iç ekonomik ve siyasi sorunlarını ele almak gibi önemli bir görevle karşı karşıya. Yaklaşan BRICS toplantılarının sonuçları ve ABD’nin vereceği yanıtlar, küresel finans sisteminin gelecekteki yörüngesini belirlemede çok önemli olacak.