Jito (JTO), Solana 230,81 $ üzerinde çalışan ve stake havuzu modeliyle faaliyet gösteren bir likit staking protokolüdür. Kullanıcılar SOL coin’lerini Jito’ya yatırarak JitoSOL token’i alır ve bu token merkeziyetsiz finans (DeFi) protokollerinde kullanılır. Jito, yüksek kaliteli doğrulayıcıları seçerek ve MEV gelirleri sağlayarak stake eden kullanıcılara ek getiriler sunar. Dezavantajları arasında getirilerin dalgalanabilmesi ve yüksek doğrulayıcı seçim kriterleri bulunur. Jito’nun geleceği merkeziyetsizlik ve topluluk katılımını artırma hedefleri doğrultusunda parlak görünmektedir.
Jito Nedir?
Jito, Solana üzerinde çalışan ve stake havuzu modeliyle faaliyet gösteren bir likit staking protokolüdür. Bir stake havuzu, bir veya daha fazla doğrulayıcı düğümden oluşur. Kullanıcılar SOL coin’lerini Jito’ya yatırdıklarında coin’lerini stake havuzuna devretmiş olurlar. Karşılığında, Jito Staked SOL (JitoSOL) olarak bilinen likit stake havuzu token’i alırlar.
JitoSOL, DeFi protokollerinde borç verme, likidite sağlama gibi amaçlarla serbestçe kullanılabilir ve ödüller doğrudan token’in değerine yansır. Bu, Ethereum 3.932,09 $ kullanıcılarının ETH’lerini Lido Finance’e delege ederek stETH almalarına ve ödüllerin stETH token değerine yansımasına benzer bir sistemdir.
Jito Nasıl Çalışır?
Jito’nun stake havuzu şu anda 163 doğrulayıcı düğümden oluşmaktadır ve havuzda 6.3 milyonun üzerinde SOL coin stake edilmiştir. Jito, bu doğrulayıcıları belirli kriterlere göre seçer. Bu kriterler doğrulayıcının bir MEV özellikli istemci çalıştırmasını, örnekleme penceresi boyunca geçerli blokların yüzde 80’inden fazlasına oy vermesini, komisyon oranını yüzde 10’un altında tutmasını, MEV komisyonlarını normal komisyonlarla eşit ağırlıkta tutmasını, delinquency oranını örnekleme penceresi boyunca yü<zde 10’un altında tutmasını, validator superminority’ye ait olmamasını, güvenli olmayan konsensüs modifikasyonları çalıştırmamasını ve her seferinde yalnızca bir doğrulayıcı operatörüne stake yapmasını gerektirir.
Bu gereksinimler, Jito’nun temel hedefleri olan yüksek kaliteli doğrulayıcıları desteklemek ve Solana ağında merkeziyetsizliği artırmak için uyum sağlar.
Jito’nun Avantajları
Jito, SOL tokenlerini stake eden kullanıcılara ek bir getiri kaynağı sunar. Bu getiri, maximal extractable value (MEV) arayıcılarından elde edilir ve Jito’nun üç bileşenli ürün paketiyle sağlanır. Bu paket, doğrulayıcılara daha fazla gelir sağlarken, MEV arayıcılarından kaynaklanan verimsiz ağ spamini ortadan kaldırır. Bu üç bileşen şunlardır: Jito-Solana doğrulayıcı istemcisi, Jito Labs Block Engine ve Jito Relayer.
Jito’nun yapısı, her blokta bir açık artırma düzenleyerek MEV arayıcılarının blok işlemlerine göre karlı olduğunu düşündükleri işlem sıralamaları için teklifler sunmalarını sağlar. Jito Labs Block Engine, işlemlerden en yüksek getiriyi sağlayan ideal kombinasyonu belirlemek için bir dizi simülasyon çalıştırır. Jito Relayer ise işlemleri ayrı bir sunucuda filtreleyip doğrulayıcılara geri ileterek doğrulayıcıların üzerindeki yükü azaltır.
Bu şekilde MEV arayıcılarından gelen teklifler, ağdaki doğrulayıcılar ve stake edenler için ödül haline gelir. Bu nedenle, Jito stakerları ve dolayısıyla JitoSOL sahipleri MEV açık artırmalarından elde edilen gelirlerin bir kısmını alır ve bu da SOL stake getirilerini artırır.
Jito’nun Dezavantajları
Her yatırım aracında olduğu gibi Jito’nun da bazı dezavantajları bulunmaktadır. Birincisi MEV açık artırmalarından elde edilen ek gelir kaynağı piyasadaki değişkenliklere bağlı olarak dalgalanabilir. Bu, kullanıcılara sağlanan getirilerin zaman zaman düşebileceği anlamına gelir. Ayrıca Jito’nun yüksek doğrulayıcı seçme kriterleri, bazı kullanıcılar için fazla karmaşık ve zorlu olabilir.
Kullanıcılar, Jito’nun güvenlik ve performans gereksinimlerini karşılayamayan doğrulayıcılara stake yapamazlar, bu da stake seçeneklerini sınırlandırmaktadır. Son olarak Jito’nun merkeziyetsiz yapısına rağmen stake havuzu modelinin bazı kullanıcılar tarafından yeterince şeffaf bulunmama riski vardır.
Jito Nasıl Alınır?
Jito’ya katılmak ve JitoSOL elde etmek oldukça basittir. Kullanıcılar, SOL coin’lerinin Jito’nun platformuna yatırarak JitoSOL elde edebilirler. JitoSOL, kullanıcıların cüzdanlarında tutulabilir ve DeFi protokollerinde kullanılabilir.
Dahası Jito’nun web sitesinden kullanıcılar JitoSOL token’lerini kontrol edebilir, stake işlemlerini yönetebilir ve getirilerini takip edebilirler.
Jito Yorum
Jito, Solana ekosisteminde dikkat çeken yenilikçi bir likit staking protokolüdür. Yüksek doğrulayıcı seçim kriterleri ve MEV gelirleri ile stake eden kullanıcılara ek getiriler sunması onu diğer stake havuzlarından ayıran önemli bir özelliktir.
Dahası Jito’nun kullanıcı dostu arayüzü ve kolay kullanım özellikleri, hem deneyimli hem de yeni kullanıcılar için avantajlıdır. Bununla birlikte, piyasa değişkenliklerine bağlı olarak getirilerin dalgalanabileceği ve yüksek doğrulayıcı seçim kriterlerinin bazı kullanıcılar için zorluk oluşturabileceği unutulmamalıdır.
Jito Geleceği
Jito’nun geleceği Solana ağındaki merkeziyetsizlik ve yüksek kaliteli doğrulayıcıları desteklemeye yönelik hedefleri doğrultusunda oldukça parlak görünmektedir. Jito’nun üç bileşenli ürün paketi ve MEV gelirleri ile sağladığı ek getirile, kullanıcılar için cazip bir seçenek sunmaktadır.
Tüm bunlarla birlikte Jito’nun ana ağ varlığı JTO coin‘in lansmanı ve AirDrop planları, topluluk katılımını artırmış ve kullanıcılar tarafından olumlu karşılanmıştır. Jito’nun başarılı JTO coin lansmanı ve yüksek piyasa değeri Solana ekosistemindeki diğer likit staking protokollerinin değerinde de artışa neden olmuştur. Bu nedenle Jito’nun gelecekte daha da büyümesi ve Solana ağında daha geniş bir kullanıcı tabanına ulaşması beklenmektedir.