Gearbox Protocol (GEAR) Coin Nedir?

Gearbox Protocol, Ethereum Blockchain’i üzerinde çalışan yenilikçi bir kaldıraçlı borç verme protokolüdür. Mevduat sahipleri ile borç alanları fonların akıllı sözleşmelerde (kredi hesapları) tutulduğu ve borç alanların bu fonları protokolün desteklediği diğer merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamalarında kullanabildiği bir sistem aracılığıyla birbirine bağlar. İki yılı aşkın geliştirme sürecinin ardından şu anki v3 sürümüyle ve genişleyen entegrasyonlarıyla dikkat çekiyor. Kredi hesapları sayesinde geleneksel kaldıraçlı kredilere göre çok daha fazla esneklik ve birlikte çalışabilirlik (composability) sunuyor.

Gearbox Protocol Ne Kadar? GEAR Coin Fiyatı

Gearbox Protocol Nedir?

Borç verme sektörü DeFi ekosisteminde borsalardan (DEX) sonra ikinci en büyük sektördür. Ethereum, bu sektördeki en büyük likidite merkezi olmaya devam ediyor. Borç verme protokolleri genellikle aşırı teminatlı kredilere dayanır. Gearbox ise teminatlı ancak kaldıraçlı krediler için yeni bir model getiriyor.

Kredi hesapları adı verilen akıllı sözleşmeler kullanıcıların teminatlarını koyup borç aldıkları fonlarla birlikte bu hesapta tutmalarını sağlıyor. Önemli olan kullanıcıların bu birleşik fonları Gearbox’ın entegre olduğu diğer DeFi protokollerinde (Uniswap, Curve, Lido gibi) işlem yapmak veya likidite sağlamak için kullanabilmesi. Bu, kaldıraçlı pozisyonların DeFi’nin tüm olanaklarıyla birlikte çalışabilmesi anlamına geliyor. Protokol, Ocak 2021’de bir Ethereum hackathon’unda finalist oldu. Aralık 2021’de Ethereum ana ağına (mainnet) geçti. Şu anda v3 sürümüyle gelişimini sürdürüyor.

Gearbox Protocol Nasıl Çalışır?

Gearbox’ın işleyişi iki ana aktör etrafında döner: Mevduat sahipleri (liquidity providers) ve borç alanlar (borrowers). Mevduat sahipleri varlıklarını protokolün borç havuzlarına yatırır. Bunun karşılığında faiz kazandıran dToken alırlar. Bu token’ler yatırılan miktarı ve biriken faizi temsil eder. Borç alanlar ise önce bir kredi hesabı açar. Bu hesaba teminat olarak varlık yatırırlar. Seçtikleri kaldıraç oranına göre borç havuzundan borç alırlar.

Hem teminat hem de borç alınan fonlar borç alanın doğrudan cüzdanına çekemeyeceği bu kredi hesabında tutulur. Borç alanın asıl gücü bu kredi hesabındaki toplam fonları (teminat + borç) Gearbox’ın desteklediği harici DeFi protokollerinde kullanabilmesidir. Örneğin, Uniswap’te kaldıraçlı ticaret yapabilir veya Curve’de kaldıraçlı likidite madenciliği (farming) gerçekleştirebilir. Tüm işlemler kredi hesabı üzerinden yönlendirilir.

Kredi hesapları, Gearbox’ın bel kemiğini oluşturur. Bunlar, her bir borç alan için özel olarak oluşturulan akıllı sözleşmelerdir. Bu hesapların üç kritik özelliği vardır. Birincisi, kullanıcının yatırdığı teminat ve aldığı borç, doğrudan bu hesapta saklanır. Kullanıcı bu fonları kendi kişisel cüzdanına çekemez. İkincisi, kullanıcı fonlarını yalnızca Gearbox protokolünün önceden izin verdiği ve güvenlik açısından denetlediği DeFi protokolleri ve coin’ler ile etkileşime sokabilir. Bu, güvenliği ve fonların amaçlanan kaldıraçlı stratejiler dışında kullanılmasını engeller.

Üçüncüsü, hesabın “sağlık durumu” sürekli izlenir. Hesaptaki varlıkların toplam değeri, borç artı biriken faiz değerinin altına düşerse (yani Sağlık Faktörü < 1 olursa), hesap tasfiye edilmeye (liquidation) açık hale gelir. Kredi hesabı açılırken kullanıcının yatırdığı teminatın türü (örneğin ETH, wBTC, USDC), o hesabın değerlemesi için temel birim olarak kullanılır.

Faiz Oranları Nasıl Belirlenir ve Değişir?

Gearbox’ta borç alanlar yalnızca kullandıkları borç için standart bir faiz öderler. Finansal türev piyasalarında yaygın olan “fonlama ücreti” (funding rate) gibi ek ücretler yoktur. Protokol, borç havuzlarındaki faiz oranlarını düzenlemek için kaynak kullanım oranına (Utilization Rate – U(t)) dayalı yaygın bir model kullanır. Bu modelde temel prensip şudur: Bir borç havuzundaki mevcut fonların ne kadar büyük bir yüzdesi borç olarak kullanılıyorsa (yani kullanım oranı U(t) yüksekse), borç alma faiz oranı da o kadar yüksek olur.

Protokol, önceden belirlenmiş bir “Optimal Kullanım Oranı” (Uoptimal) tanımlar. Fon kullanım oranı bu optimal seviyeye yaklaştıkça veya aştıkça faiz oranları katlanarak (exponentially) artar. Bu tasarımın iki ana amacı vardır. Yüksek faizler, borç alanları borçlarını ödemeye veya yeni borç almamaya teşvik eder. Aynı zamanda artan faiz oranları mevduat sahiplerini daha yüksek getiri elde etmek için borç havuzlarına daha fazla fon sağlamaya özendirir. Böylece havuzdaki likidite artar ve kullanım oranı dengelenmeye çalışılır. Faiz modelindeki parametreler (r sabiti, Uoptimal) topluluk yönetişimi (DAO) ile belirlenir.

Tasfiye Süreci Nasıl İşler?

Gearbox, her bir kredi hesabının riskini ölçmek için bir “Sağlık Faktörü” (Health Factor – HF) kullanır. Sağlık Faktörü şu formülle hesaplanır:

HF = (Kredi Hesabındaki Tüm Varlıkların Piyasa Değeri) / (Borç Miktarı + Biriken Faiz)

Sağlık Faktörü 1’in altına düştüğünde, o kredi hesabı tasfiye edilmeye uygun hale gelir. Tasfiye süreci genellikle harici likidatörler tarafından başlatılır. Tasfiye edilen hesaptaki varlıklar borç alanın borcunu (ana para + faiz) ve tasfiye ücretlerini karşılamak için satılır. Protokolün mevcut tasfiye ücreti yapısı şöyledir: Toplam tasfiye ücreti yüzde 5,5’tir. Bu ücretin yüzde 4’ü tasfiye işlemini gerçekleştiren harici likidatöre ödül olarak verilir. Kalan yüzde 1,5 ise Gearbox DAO’suna aktarılır. DAO’ya aktarılan bu fonlar protokolün rezerv fonuna eklenir. Bir kısmı da borç havuzlarına yatırılarak mevduat sahiplerine faiz kazandırmak için kullanılabilir. Bu sistem borç havuzlarının güvenliğini artırmayı ve likidatörleri hızlı hareket etmeye teşvik etmeyi amaçlar.

Kaldıraçlı Farming Kolaylığı Nedir?

Gearbox’ın en çekici kullanım senaryolarından biri “tek tıkla kaldıraçlı farming” imkanı sunmasıdır. Geleneksel yöntemlerde bir kullanıcı, örneğin Curve havuzunda kaldıraçlı likidite sağlamak istese karmaşık bir dizi işlem yapması gerekirdi. Teminat yatırma, borç alma, borç alınan fonlarla likidite token’leri satın alma, bunları farming protokolüne yatırma gibi adımlar manuel olarak gerçekleştirilirdi. Gearbox, bu süreci büyük ölçüde basitleştirir.

Kullanıcı sadece Gearbox arayüzüne gider. Bir kredi hesabı açar. Teminat olarak yatırmak istediği varlık miktarını ve istediği kaldıraç oranını seçer (örneğin, 10 adet ETH teminat ile 4x kaldıraç). Ardından, önceden yapılandırılmış bir kaldıraçlı farming stratejisi seçer (örneğin, ETH’yi Lido’da stake edip stETH almak, sonra bu stETH’yi Curve veya Convex’te likidite olarak sağlamak). Kullanıcı “Onayla” veya “Başlat” butonuna tıkladığında protokol arka planda tüm gerekli işlemleri otomatik olarak gerçekleştirir. Teminatı kabul eder, borcu alır, borçlu fonlarla gerekli token’leri satın alır ve bunları seçilen farming protokolüne otomatik olarak yatırır. Kullanıcı, karmaşık işlem adımları ve gas ücretleriyle uğraşmadan kaldıraçlı bir farming pozisyonuna sahip olur.

GEAR Coin Nedir?

GEAR coin, Gearbox Protocol’ünün ana ağ varlığıdır. Toplam arzı 10 milyar adet olarak sabitlenmiştir. Coin dağılımı şu şekildedir:

• Yüzde 58’si topluluk hazinesi ve gelecekteki teşvikler için,
• Yüzde 20’si protokolün erken Discord topluluğu üyelerine,
• Yüzde 9,2’si erken uygulama testçilerine,
• Yüzde 1,28’i erken dış katkı sağlayıcılara (danışmanlar gibi),
• Yüzde 11,52’si ise projenin kurucu ekibini ve geliştirme şirketini desteklemek için ayrılmıştır.

GEAR coin’in birincil ve en önemli işlevi yönetişime katılımdır. GEAR sahipleri, Gearbox DAO’su aracılığıyla protokolün kritik kararlarında oy kullanma hakkına sahiptir. Bu kararlar arasında şunlar yer alır:

• Borç havuzlarına hangi yeni varlık türlerinin (örneğin yeni bir kripto para veya stablecoin) eklenmesi,
• Hangi yeni DeFi protokollerinin Gearbox ile entegre edilmesine izin verilmesi (yeni DEX’ler, yield protokolleri),
• Teminat faktörleri, kaldıraç limitleri, faiz modeli parametreleri (Uoptimal, r sabiti), tasfiye ücretlerinin oranları ve DAO bütçesinin kullanımı gibi parametrelerin ayarlanması.

GEAR coin protokolün geleceğinin merkeziyetsiz bir şekilde topluluk tarafından işletilmesini sağlar.

Gearbox Protocol’ün Geleceği

Gearbox Protocol v3, DeFi ekosistemi içinde giderek daha geniş bir uygulama yelpazesiyle bütünleşiyor. Başlangıçta temel entegrasyonlar Uniswap ve Sushiswap gibi DEX’ler ile sınırlıyken şimdi Curve (stablecoin swapları ve likidite havuzları), Convex (Curve LP tokenlarının verim optimizasyonu), Yearn (otomatikleştirilmiş verim stratejileri) ve Lido (ETH stake etme ve stETH alımı) gibi önde gelen protokolleri destekliyor. Bu geniş entegrasyon yelpazesi kullanıcılara kredi hesaplarındaki fonları kullanarak çok çeşitli kaldıraçlı stratejiler uygulama esnekliği sunuyor.

Protokolün gelecekteki yol haritası entegrasyonları daha da çeşitlendirmeyi hedefliyor. Gerçek Dünya Varlıkları (RWA) ile tokenize edilmiş borç senetleri gibi yeni varlık sınıflarının borç havuzlarına eklenmesi gündemde. Ayrıca NFT tabanlı teminat kullanımı veya NFT finansman protokolleriyle entegrasyon gibi NFT alanındaki yenilikçi kullanım örnekleri üzerinde çalışılıyor. Bu genişleme Gearbox’ın sadece kaldıraçlı spot ticaret için değil, aynı zamanda kaldıraçlı verim elde etme (yield farming), kaldıraçlı stake etme ve potansiyel olarak yeni ortaya çıkan DeFi dinamiklari için temel bir altyapı katmanı olma potansiyelini güçlendiriyor. Topluluk yönetişimi (DAO) ile şekillenen bu süreç protokolün DeFi alanındaki gelişmelere uyum sağlama ve yenilikçi kaldıraçlı ürünler sunma kapasitesini belirleyecek.