Ethereum’un Pectra güncellemesiyle ilgili ilk gelişmeleri okuduğumda açıkçası fazla teknik bir şeyle karşılaşacağımı düşündüm. Ama sonra detaylara daldıkça işin rengi değişti. Yalnızca geliştiriciler ya da staking devleri için değil bizim gibi günlük kullanıcılar için de oldukça pratik dokunuşlar var. Özellikle Layer-2 (L2) ağlarındaki ücretlerin düşecek olması kulağa fazlasıyla güzel geliyor. Bugün aktifleşecek bu güncelleme Ethereum tarihinin en büyük dönüm noktalarından biri olabilir. Merge sonrası belki de ilk kez bu kadar kapsayıcı ve kullanıcı dostu bir yenilik geliyor. E haliyle biz de heyacana kapılıyoruz. Çünkü Ethereum fiyatına yansımasını bekliyoruz.
Ücretler Yüzde 40’a Kadar Düşebilir
Bir süredir Arbitrum, Base gibi L2 ağlarında işlem yaparken ödediğimiz gas ücretlerine içimiz yanıyordu. Özellikle ağ kalabalık olduğunda 1 dolarlık işlemin 4 dolar maliyeti oluyordu. Ama Pectra, bu can sıkıcı tabloyu değiştirmeye geliyor.
Ethereum artık blok başına daha fazla veri blob’u işleyecek. Hedef üçten altıya çıkarıldı. Sınır ise dokuza yükseldi. Bu da demek oluyor ki rollup’lar veri göndermek için birbirini ezmeyecek. Analistler bu değişiklikle L2 işlemlerinde %30-40 oranında ücret düşüşü bekliyor. Hatta bazı takas işlemlerinin maliyeti 1 cent’e kadar düşebilir. Çok sık L2 kullananlar için adeta bayram havası.
Üstelik bu değişiklikler ana ağdaki gas kurallarını da bozmuyor. Yani işler daha hızlı daha ucuz ama istikrar yine yerli yerinde. Bunu başarmak bana kalırsa Ethereum’un yıllardır sürdürdüğü denge politikasının bir meyvesi.
Akıllı Cüzdanlar Artık Gerçekten Akıllı
Bir işlem yapmak için önce ETH bul. Sonra cüzdanda farklı token’ları birleştir. Derken bazen yoruluyoruz. Ama EIP-7702 denen yeni özellik sayesinde artık birden fazla işlemi tek adımda yapabileceğiz. Ayrıca gas ödemesini ERC-20 token’larla da yapabileceğiz.
Artık işlemlerimizi sıraya koyup tek hamlede gönderebileceğiz. Hele ki ETH yerine elimizdeki başka token’la gas ücreti ödemek. Sırf bu özellik için bile Pectra’ya kucak açmamız mümkün. Bence Ethereum sonunda “kullanıcı dostu” olma yolunda ciddi bir adım attı.
Stake tarafında da işler değişiyor. Eskiden 32 ETH ile validator olunuyordu. Şimdi bu limit 2048 ETH’ye çıkarılıyor. Büyük operatörler için harika bir gelişme ama biz küçük yatırımcılar için sistem aynı kalıyor. Yani biz 32 ETH ile sisteme katılabiliriz. Büyük balıklar birleşsin dursun. Biz kendi çapımızda yolumuza devam.
10 Yıl, 16 Güncelleme ve Şimdi Pectra
Ethereum’un 10 yıldır kesintisiz çalışıyor olması tek başına hayranlık uyandırıcı. Joseph Lubin’in “bu büyük bir adım” demesi boşuna değil. Her güncelleme sistemin biraz daha olgunlaştığını gösteriyor ama Pectra gerçekten başka bir seviye.
Vitalik Buterin de güvenliğe dikkat çekiyor. Ne kadar verimli olursa olsun güvenlikten ödün vermememiz gerektiğini hatırlatıyor. Bence de haklı. Yeni özellikler ne kadar havalı olsa da asıl mesele sistemin sağlam kalması.
