Bitcoin fiyatı yeniden zirvelere tırmanırken gözden kaçan bir kriz sessizce büyüyor. Geliştirici etkinliği 2018’den bu yana en düşük seviyeye inmiş durumda. Kripto para piyasası spekülasyonla coşarken asıl değer üreticileri olan geliştiriciler projelerden uzaklaşıyor. Sorun teknik değil. Kültürel bir kırılma yaşanıyor.
Bitcoin Güçlü Ama Web3 Çöküyor
Bitcoin kurumsal ilginin artması ve stablecoin’lerin yaygınlaşmasıyla sağlam duruyor. Ancak Web3 dünyasında işler aynı değil. 2022’ye kıyasla geliştirici sayısında yüzde 40’lık bir düşüş yaşandı.
Üstelik bu düşüş fiyatların toparlandığı bir dönemde gerçekleşti. Geçmiş ayı piyasalarında bile geliştiriciler üretmeye devam ediyordu. Şimdi ise meme coin çılgınlığı ve kısa vadeli kazanç hevesi uzun vadeli inşa süreçlerinin önüne geçmiş durumda.
Bitcoin Varlığını Korurken İlgi Yapay Zekaya Kaydı
Yetenekli geliştiricilerin büyük bölümü artık yapay zeka alanına yöneliyor. Çünkü orada daha fazla kaynak, daha fazla destek ve daha geniş bir vizyon var. Kripto para projeleri ise halen sürdürülebilir iş modelleri üretmekte zorlanıyor.
Girişim sermayesi tarafında da tablo karamsar. 2021’de her projeye akan fonlar 2025’te kurudu. Bu durum yeni girişimlerin önünü kesiyor. Haliyle geliştirici ilgisini de azaltıyor. Paranın olmadığı yerde ekipler dağılmak zorunda kalıyor.
Bitcoin ve Gerçek Değer Arayışı Sürüyor
Kripto para dünyasında halen gerçek değer sunan uygulamalar sınırlı. Bitcoin’in güvenli liman rolü dışında günlük hayatta yaygın kullanılan bir “killer app-katil uygulama” halen yok. Kullanıcıların büyük çoğunluğu basit, hızlı ve karlı projelere yöneliyor.
Bu yüzden Web3 projeleri kitlelere ulaşmakta başarısız oluyor. Merkeziyetsizlik ideali gerçek dünya ihtiyaçlarıyla çatışıyor. Bitcoin bile bu bağlamda bir istisna olsa da geniş çapta benimsenen uygulamaların eksikliği genel kültürel bunalımı derinleştiriyor.
Kültürel Kriz Kodun Önüne Geçti
Teknik bir sorundan ziyade kripto para ekosisteminde bir değer kayması yaşanıyor. Para artık inovasyona değil spekülasyona akıyor. Bitcoin dışındaki birçok proje kısa vadeli heyecanlar üzerinden ilerliyor.
Vitalik Buterin sessizliğe bürünmüş durumda. Diğer öncü isimler ortalarda yok. “Kod kanundur” anlayışı yerini “vibe uçuyor” mantığına bırakmış gibi görünüyor. Oysa geliştiriciler olmadan bu alanın sürdürülebilirliği mümkün değil.
Kripto Paranın Geleceği İçin Ne Gerekli?
Bitcoin halen güçlü ancak sektörün tamamını ayakta tutmak için daha fazlası gerekiyor. Geliştiricilere sadece çekici projeler değil sürdürülebilir yapılar da sunulmalı. Hibe programları, inkübasyon destekleri ve uzun vadeye odaklanan teşvikler artırılmalı.
Yeni projeler “token çıkaralım” diye değil “bir şey inşa edelim” diye başlamalı. Çünkü hype yani coşku değil kod geleceği şekillendirecek. Bitcoin’in ötesinde bir değer yaratılmak isteniyorsa bu dönüşümün vakti çoktan geldi bile.
