Avrupa Merkez Bankası ekonomistleri tarafından yayımlanan yeni bir rapor gündeme bomba gibi düştü. Bitcoin BTC’nin sürekli artan değerinin toplumsal eşitsizliği derinleştirebileceğine işaret ediyor. Raporda Bitcoin’in erken yatırımcılarını zengin ederken geri kalan toplum kesimlerini yoksullaştırarak toplumsal uyumu bozabileceği ve demokrasiyi tehdit edebileceği belirtiliyor. Aslında bu tür iddialar sadece birer tahmin değil; geçmişte de buna benzer endişeler dile getirilmişti.
Bitcoin BTC’nin Vizyonundaki Başarısızlık ve Yeni Kimliği
Raporda Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto’nun hedeflediği küresel ödeme sistemi vizyonunun başarısız olduğu iddia ediliyor. Avrupa Merkez Bankası ekonomistleri Ulrich Bindseil ve Jürgen Schaaf Bitcoin’in artık bir yatırım aracı olarak görüldüğünü ve üretkenlik açısından herhangi bir katkı sağlamadığını öne sürüyor. Düşünün bir varlık ne faiz getiriyor ne de üretken bir yatırım imkanı sağlıyor. Peki bu durumda değerini nereden alıyor? Tabii ki büyük oranda spekülasyondan.
Raporun yazarları Bitcoin’in yalnızca erken dönemde yatırım yapanların kazanç sağladığını kaydetti. Ayrıca geç yatırımcıların veya hiç yatırım yapmayanların zarar gördüğünü belirtti. Zaten bir süredir tartışılan “Bitcoin sıfır toplamlı bir oyun mu?” sorusu da burada devreye giriyor. Erken davrananlar kazanırken sonradan dahil olanlar kaybediyor; birinin kazancı diğerinin kaybı anlamına geliyor. Bu da doğal olarak toplumda büyük bir dengesizliğe yol açıyor.
Toplumsal Yıkım ve Demokrasi İçin Tehlike Çanları
Bitcoin’in topluma katkı sunmadığını iddia eden ekonomistler bu kripto paranın yalnızca servet transferine neden olduğunu öne sürdü. “Yeni Lamborghini’ler, Rolex’ler ve lüks villalar Bitcoin’e erken yatırım yapanların kazançlarından değil Bitcoin’e yatırım yapmayanların cebinden çıkıyor” şeklinde oldukça çarpıcı bir ifade kullanıyorlar. Bunu duymak insanı biraz düşündürüyor değil mi? Servetin bir yerden alınıp başka bir yere aktarılması demek toplumun geri kalanının daha da fakirleşmesi anlamına gelir.
Raporda ayrıca Bitcoin’in bu tarz bir servet transferiyle toplumsal kutuplaşmayı artırıp demokrasiyi tehdit ettiği belirtiliyor. Bir yanda zenginleşen azınlık diğer yanda bu yükselişi izleyen ve zarar gören çoğunluk. Böyle bir senaryonun elbette ekonomik eşitsizlikleri büyütebilir hatta toplumsal huzursuzluklara yol açma ihtimali var. Demokrasi dediğimiz şey halkın iradesiyle işler. Ancak bu kadar büyük eşitsizlikler içinde halkın iradesi ne kadar sağlıklı ?
Merkez Bankaları Ne Ya?
Avrupa Merkez Bankası’nın raporu merkez bankalarının Bitcoin’in fiyat dalgalanmalarına müdahale edebileceğini öne sürüyor. Örneğin faiz oranlarını yükselterek talebi düşürmeyi deneyebilirler. Ancak bu tür müdahalelerin de olumsuz etkileri olabilir. Düşünün bu adımlar daha büyük bir krize yol açabilir mi? Ekonomi her zaman hassas bir denge gerektirir. Küçük bir müdahale bile büyük dalgalanmalara yol açabilir.
Avrupa Merkez Bankası’nın bu sert eleştirileri kripto para dünyasında yeni bir tartışma başlatmış durumda. Yatırımcılar endişeli otoriteler ise ne yapacakları konusunda daha temkinli. Kripto paraların geleceği halen belirsiz ama bir şey kesin. Bu tartışmalar uzun süre devam edecek gibi.
