ABD yönetiminin neredeyse tüm ülkelere uyguladığı yeni gümrük vergileri küresel piyasaları sarsmaya başladı. Hong Kong’dan Avrupa’ya trilyonlarca dolarlık değer silindi. ABD iç piyasasında araç fiyatlarının on beş bin dolara kadar artması bekleniyor. Konut gıda ve teknoloji ürünlerinde ciddi zamlar konuşuluyor. Uzmanlara göre bu sadece bir hata değil bilinçli bir ekonomik dönüşüm hamlesi olabilir. Trump yönetiminin bu adımı piyasada yeni bir büyük reset senaryosunu tetikledi.
“Kurtuluş Günü” Krize Dönüştü
Trump’ın Çin’e yüzde 34, Vietnam’a yüzde 46, Avrupa’ya yüzde 20 oranında vergi koyması piyasalarda şok etkisi yarattı. Bu oranlar geleneksel ticaret uygulamalarıyla hiçbir şekilde örtüşmüyor. Bankalar ve ekonomistler zaten aylardır yaklaşan bir durgunluk konusunda uyarılarda bulunuyordu. Şimdi bu sürecin hızlandığı düşünülüyor.
Piyasada iki teori konuşuluyor. İlki 2008’e benzer bir tablo. Varlık fiyatları düşsün, panik artsın, zenginler ucuza her şeyi alsın. Geçmişte bazı fonlar ve yabancı yatırımcılar bu fırsatı kullanarak şehir bloklarını yok pahasına satın aldı. Bugün benzer senaryonun tekrar edebileceği konuşuluyor.
İkinci teori ise daha sistematik. Ekonomi kaosa girsin, Fed faizleri düşürmek zorunda kalsın. Faizler düşünce borç yükü hafiflesin, varlık fiyatları yükselsin.
Tüketici Fiyatı Patlayabilir! Kriptolar Direniyor
Bu vergi hamlesinin yükünü doğrudan Amerikan tüketicisi taşıyor. Yeni bir araba almak istersen üzerine on beş bin dolar eklemen gerekecek. İthal gıdalar ve elektronikler çok daha pahalı hale gelecek. JP Morgan son raporunda kendi kendine verilen zarar konusunda uyarıyor.
Ancak dikkat çeken gelişme kripto tarafında yaşanıyor. Bitcoin haftasonu boyunca dirençliydi ancak dün akşamdan itibaren %15’lik bir dalga yaşandı. Ancak şimdi toparlanmanın ihtimalleri konuluşuyor.
Uzmanlara göre eğer Bitcoin Temmuz ayına kadar 120 bin doları, Ethereum ise 3 bin dolar seviyelerini göremezse asıl panik o zaman başlayabilir. Ancak şu an için piyasa hala iyimser. Fiat sistemine olan güven azaldıkça kripto paralar güvenli liman haline gelebilir.
Gerçekler Göz Ardı Edilemez Hale Geldi
Manşetlerin ötesinde şirketler işçi çıkarıyor, üretimini yurtdışına taşıyor. Tüketim azalıyor, lüks ürün satışları düşüyor. Korku endeksi 2008 seviyelerine yaklaşmış durumda. Fed dahil birçok otorite artık açıkça aynı uyarıyı yapıyor. Durgunluk gelmiyor, zaten geldi.
Bu noktada yapılacaklar net. Harcamaları kısmak kenarda nakit tutmak önemli hale geldi. Makro verileri dikkatle takip etmek şart. Kripto piyasasında kısa vadeli düşüşler olabilir ancak uzun vadede temeller sağlam kalmaya devam ediyor. Temmuz bu tablonun dönüm noktası olabilir.