Bu rehberimizde, günümüzde yalnızca bankalar tarafından değil, aynı zamanda firmalar tarafından da müşterilerin finansal açıdan tanınabilmesi için talep edilen kredi notu nedir konusunu ele alacağız. Kredi notu nedir sorusunun yanıtının yanı sıra, neden düşer, nasıl yükseltilir, kredi notu nasıl hesaplanır, kaç günde güncellenir gibi merak edilen sorulara da yanıt vermeye çalışacağız. Hazırsanız başlayalım!
İçindekiler
Kredi Notu Nedir?
Kredi notu “Finansal Hayatın Burada” mottosuyla hizmet veren, bir Kredi Kayıt Bürosu markası olan Findeks tarafından bireysel nitelikli krediler üzerinden hesaplanan önemli bir finansal göstergedir. Başka bir deyişle, bireysel kredi notu sizin finansal risk raporunuzun bir sonucudur. Kredi Kayıt Bürosu, kredileriniz, borçlarınızı, ödemelerinizi adı gibi kayıt altına alır ve sizin için Findeks çatısı altında bir risk raporu düzenler.
Bireysel bankacılıktaki herhangi bir kredi ürünü için değerlendirme kredi notu üzerinden yapılmaktadır. Herkesin kredi notu bulunmamaktadır. Herhangi bir banka müşterisinin kredi notunun oluşabilmesi için öncelikle sektördeki bir banka ile kredi ilişkisi içerisine girmesi gerekmektedir. Burada sıkça sorulan şu soru şudur: Ben hayatımda bir banka kapısından içeri bile girmedim ama banka bana kredi vermedi… Bunun nedeni aslında daha önce bir banka ile hiçbir kredi ilişkisine girmemekten kaynaklanmaktadır. Çünkü bir kredi notunuz yoktur. Kredi notunuzun oluşması için öncelikle bir kredi ürününe sahip olmanız gerekmektedir.
Sonrasında kredi notunuzu yükseltmek için o kredi ilişkisine girdiğiniz bankadaki kredi ödemelerinizi (bu kredili mevduat hesabı olabilir, ihtiyaç kredisi olabilir, taşı kredisi olabilir, konut kredisi olabilir) düzenli olarak ödemeniz gerekmektedir. Bu kredi ödemelerinizi düzenli olarak ödedikçe kredi notunuz yukarı doğru gidecek, düzenli ödemediğiniz taktirde ise aşağı doğru gidecektir.
Kişinin finansal durumuna göre kişi 0 ila 1900 arasında puanlanır. Bu puanlama şu şekildedir:
- 0-700 Puan Arası: Riskli (Kredili Ürün Başvuruları Direkt Reddedilir)
- 700-1100 Puan Arası: Orta Riskli (Kredili Ürün Başvuruları Genellikle Reddedilir)
- 1100-1300 Puan Arası: Az Riskli (Kredili Ürün Başvuruları Düşük İhtimalle Reddedilir veya Ek Bilgi Talep Edilir)
- 1300-1500 Puan Arası: İyi (Kredili Ürün Başvuruları Yüksek İhtimalle Onaylanır)
- 1500-1900 Puan Arası: Çok İyi (Kredili Ürün Başvuruları Direkt Onaylanır)
Kredi Notu Hesaplanırken Hangi Bileşenler Dikkate Alınır?
Kredi notu hesaplanırken birçok faktör, belirli oranlara göre dikkate alınmaktadır. Bunlar şu şekildedir:
- Kredili ürün ödeme alışkanlıkları kredi notunun %35’ini oluşturmaktadır. Kredili ürünlerin ödemelerinin zamanında yapılması, Findeks kredi notunu yükseltir. Ödemelerin son ödeme tarihinden sonra yapılması kredi notunu olumsuz etkileyen nedenlerin başında gelmektedir.
- Mevcut hesap ve borç durumu kredi notunun %35’ini oluşturmaktadır. İyi ve kötü kapanmış krediler, teminatlı veya teminatsız mevcut borç bakiyeleri ve limitler dikkate alınarak hesaplamaya dahil edilir.
- Yeni kredili ürün açılışları kredi notunun %11’ini oluşturmaktadır. Henüz ödeme performansı belli olmamakla birlikte yakın zamanda alınan kredili ürünler kişinin risklilik oranını artıran bir unsurdur.
- Kredi kullanım yoğunluğu kredi notunun %10’unu oluşturur. Kredi kullanan ve düzenli ödeme geçmişine sahip olan bir kişinin kredi notu hiç kredi kullanmayan veya daha az kullanan bir kişiye göre daha yüksekt olur.
- Diğer unsurlar ise kredi notunun %9’unu oluşturmaktadır.
Kredi Notu Neden Düşer?
Kredi notunun düşmesine neden olan en önemli sebep kredi ve kredi kartı borcu ödemelerindeki düzensizliktir. Özellikle kredi kartlarında sadece asgari tutarı ödeme şeklinde yapılan düzensizlik kredi notunun düşmesine neden olur. Borcunuzu hiç ödememeniz durumunda ise hakkınızda yasal takip başlatılır, kredi notunuzda yüksek oranda düşer ve kara listeye girebilirsiniz.
Kredili ürünlerde düzensiz ödemenin yanı sıra bankalara arka arkaya yapılan kredili ürün başvuruları da kredi notunu dolaylı yoldan olumsuz etkilemektedir. Bu şekilde yapılan başvurular notunuzu doğrudan doğruya düşürmese de bankanın size bakışını olumsuz yönde etkilemektedir. Kredi başvurusu yaparken tüm bankalara başvuru yaparak şansınızı denemek yerine iyi bir araştırma yaparak sizin için en avantajlı olacağını düşündüğünüz banka veya bankalara başvuru yapmak en doğrusudur.
Herhangi birinin çekeceği krediye kefil olmak da kredi notunu etkilemektedir. Bu notunuzun düşmesine neden olabilir. Kefil olduğunuz kişi düzensiz ödeme yapar ya da hiç ödeme yapmazsa bu durum doğrudan kredi notunuzun düşmesine neden olacaktır.
Öte yandan kredi notu yalnızca kredili ürün ödemelerinden etkilenmiyor. Fatura ödemeleri de kredi notunu olumlu ya da olumsuz yönde etkilemektedir. Fatura ödemeleri de resmi ödemeler arasında yer aldığı için ödemelerini yapmadığınız ya da geciktirdiğiniz durumlarda kredi notunuz olumsuz yönde etkilenmektedir.
Kredi Notu Nasıl Yükseltilir?
Kredi notunuzu yükseltmek için öncelikle mevcuttaki kredi ödemelerindeki taksit ödemelerinizi bir düzen altına almalısınız. Herhangi bir gecikme olmadan kredi ödemenizi yaptıkça kredi notunuz yükselecektir. Bu noktada akıllara şu soru gelebilir; benim hiçbir kredi notum yoksa veya herhangi bir banka ile kredi ilişkisine girmediysem ne yapacağım, ilk kredimi nasıl alacağım? Bu sorunun yanıtı aslında çok basit. Bunun için küçük bir kredi ürünü olan kredili mevduat hesabı veya kredi kartı gibi ürünleri maaş bankanızdan veya emekli maaşınızı aldığınız bankadan alabilirsiniz.
Bu ürün veya ürünleri aldıktan sonra kredi notunuz oluşmaya başlayacak, ödemelerinizi düzenli yaptıkça da kredi notunuz yükselecek ve daha yüksek tutarlı ürünler olan ihtiyaç kredisi, taşıt kredisi veya konut kredisi alabilirsiniz. Eğer kredi notunuz bankaların size kredi veya kredi kartı veremeyeceği kadar düşükse bir banka hesabı açtırarak kredi notunuzu yükseltebilirsiniz. Maaşınızı aldığınızda paranızı bu hesaba yatırın ve tüm harcamalarınızı bu hesap üzerinden yapın. Kira ödemeniz ve otomatik ödeme talimatı verdiğiniz ödemeler bu hesap üzerinden gerçekleşsin. Bu hesap üstünden birkaç ay boyunca düzenli ödeme ve harcama yaptıktan sonra bankanızdan düşük limitli bir kredi kartı talebinde bulunun. Yine bu kartı birkaç ay düzenli bir şekilde kullanıp, her ay borcunuzu düzenli bir şekilde ödeyin. Uzun bir sürece yayılmış olan bu işlemler kredi notunuzu yükseltecektir.
Düzenli ödeme yapmak bu noktada tartışmasız anahtar eylemdir. Ödeme düzensizliği nasıl ki kredi notunuzu aşağı yönde etkiliyorsa, düzenli ödeme de kredi notunuzun yükselmesini sağlamaktadır. Artık varolan kredi ve kredi kartları borçlarınızı düzenli olarak ödeyerek kredi notunuzu yükseltebileceğinizi biliyorsunuz.
Kredi Notu Nereden Öğrenilir? Kredi Notu Sorgulama
Kredi notunuzu Kredi Kayıt Bürosu’nun Findeks çatısı altında birleştirdiği Findeks.com‘dan veya çalıştığınız bankanın mobil veya internet bankacılığı üzerinden hızlı bir şekilde öğrenebilirsiniz. Bu raporu alırken değişen miktarlarda 13 TL ile 20 TL arasında sizden bir ücret alınır.
